Ε.Ε.: Περαιτέρω μέτρα για την προστασία της βιοποικιλότητας στην ανοικτή θάλασσα
Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την ενσωμάτωση στο δίκαιο της ΕΕ της διεθνούς συμφωνίας για τη βιοποικιλότητα πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας (BBNJ), η οποία αποσκοπεί στην προστασία των ωκεανών, στην αντιμετώπιση της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στον περιορισμό της απώλειας βιοποικιλότητας. Αυτό θα βοηθήσει επίσης τα κράτη μέλη στην εφαρμογή στα εθνικά τους συστήματα.
Η εν λόγω συμφωνία, η οποία υπεγράφη από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Σεπτέμβριο του 2023, θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων και των στόχων που καθορίζονται στο Παγκόσμιο Πλαίσιο Βιοποικιλότητας Kunming-Montreal. Αυτό περιλαμβάνει την προστασία τουλάχιστον του 30 % των ωκεανών έως το 2030 και την αύξηση του επιμερισμού των οφελών από τους γενετικούς πόρους και τις πληροφορίες ψηφιακής αλληλουχίας.
Ενώ η νομοθεσία της ΕΕ είναι ήδη σε μεγάλο βαθμό ευθυγραμμισμένη με σημαντικά τμήματα της BBNJ, η προτεινόμενη οδηγία θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν όλα τα μέρη της συμφωνίας. Η οδηγία επικεντρώνεται στις ακόλουθες διατάξεις της συμφωνίας BBNJ, διατηρώντας παράλληλα τον κανονιστικό φόρτο στο ελάχιστο:
- Θα δημιουργηθούνπροστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές μεγάλης κλίμακας σε διεθνή ύδατα για τη διατήρηση της θαλάσσιας ζωής.
- Πριν από την έγκριση δραστηριοτήτων σε διεθνή ύδατα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιολογήσουν τις πιθανές επιπτώσεις τους στο θαλάσσιο περιβάλλον (μέσω εκτιμήσεων περιβαλλοντικών επιπτώσεων). Η εν λόγω διαδικασία αξιολόγησης θα πρέπει να διασφαλίζει τη διαφάνεια, τη λογοδοσία, την ευρεία συμμετοχή του κοινού και τις δίκαιες συνθήκες για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, και να αποφεύγει τον περιττό φόρτο.
- Οι ερευνητές της ΕΕ, ιδίως όσοι συνεργάζονται σε διασυνοριακό επίπεδο σχετικά με τους θαλάσσιους γενετικούς πόρους, θα βοηθηθούν διευκολύνοντας την κατανομή των γενετικών πόρων. Αυτό θα διασφαλίσει τη δίκαιη κατανομή των οφελών από τους θαλάσσιους γενετικούς πόρους και τις πληροφορίες ψηφιακής αλληλουχίας, σύμφωνα με το Ταμείο Cali της COP16.
Η πρόταση οδηγίας θα προωθήσει τη χρηστή διακυβέρνηση και τη βιωσιμότητα των ωκεανών, σύμφωνα με το προσεχές Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τους Ωκεανούς.
Επίσης, θα απλουστεύσει και θα εναρμονίσει τις διοικητικές διαδικασίες και θα εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην ΕΕ.
Επόμενα βήματα
Η πρόταση για την ενσωμάτωση της συμφωνίας για τη βιοποικιλότητα πέραν των εθνικών δικαιοδοσιών στο δίκαιο της ΕΕ θα συζητηθεί τώρα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Η συμφωνία BBNJ θα τεθεί σε ισχύ 120 ημέρες μετά την επικύρωση και την υποβολή των εγγράφων επικύρωσης 60 χωρών. Η ΕΕ δεσμεύεται να επικυρώσει τη συμφωνία BBNJ πριν από τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους ωκεανούς, στη Νίκαια, τον Ιούνιο του 2025.
Η οδηγία που προτείνεται σήμερα θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ πριν από την έναρξη ισχύος της συμφωνίας BBNJ.
Ιστορικό
Περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας αποτελούν σχεδόν τα δύο τρίτα του παγκόσμιου ωκεανού, συμπεριλαμβανομένης της ανοικτής θάλασσας και του βυθού της θάλασσας. Οι περιοχές αυτές είναι πλούσιες σε θαλάσσιους πόρους και βιοποικιλότητα, παρέχοντας ουσιαστικά οικολογικά, οικονομικά, κοινωνικά, υγειονομικά, πολιτιστικά, επιστημονικά και επισιτιστικά οφέλη. Ωστόσο, βρίσκονται υπό αυξανόμενη πίεση από τη ρύπανση, την υπερεκμετάλλευση, την κλιματική αλλαγή και τη μείωση της βιοποικιλότητας και, ως εκ τούτου, χρήζουν επείγουσας προστασίας.
Σε απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις, 89 χώρες υπέγραψαν τη συνθήκη «Βιοποικιλότητα πέρα από την εθνική δικαιοδοσία» το 2023.
Η συμφωνία BBNJ θα εφαρμόσει περαιτέρω τις υφιστάμενες αρχές της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) προκειμένου να επιτευχθεί μια πιο ολιστική και βιώσιμη διαχείριση των δραστηριοτήτων που διεξάγονται στην ανοικτή θάλασσα. Οι βασικές αρχές περιλαμβάνουν τη συνεργασία, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τη διενέργεια εκ των προτέρων εκτιμήσεων επιπτώσεων. Η νέα συμφωνία επικαιροποιεί τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) για την αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων και υποστηρίζει την Ατζέντα 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, ιδίως τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 14 («Ζωή κάτω από το νερό»).
Για περισσότερες πληροφορίες