Η ΕΕ εκφράζει τη λύπη της για την έλλειψη σύναψης παγκόσμιας συμφωνίας για τα πλαστικά
Η ΕΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η 5η σύνοδος της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης για την Παγκόσμια Συνθήκη για τα Πλαστικά (INC-5)ολοκληρώθηκε χωρίς συμφωνία χθες στο Μπουσάν της Νότιας Κορέας.
Μετά από δύο χρόνια διαπραγματεύσεων και μια εβδομάδα συνομιλιών στο Μπουσάν, τα κράτη μέλη του ΟΗΕ δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε συμφωνία για το ποιο θα ήταν το πρώτο παγκοσμίως νομικά δεσμευτικό μέσο για τον τερματισμό της ρύπανσης από πλαστικά. Η σύνοδος έχει πλέον ανασταλεί και οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν το 2025.
Μιλώντας για το αποτέλεσμα, η κ. Jessika Roswall, Επίτροπος αρμόδια για το περιβάλλον, την ανθεκτικότητα των υδάτων και μια ανταγωνιστική κυκλική οικονομία, δήλωσε:
«Λυπάμαι ιδιαίτερα για το γεγονός ότι δεν υπάρχει συμφωνία για μια νέα παγκόσμια συνθήκη για τα πλαστικά. Εάν συνεχιστεί η συνήθης πρακτική, η παραγωγή πλαστικών θα τριπλασιαστεί μέχρι το 2060.
«Η ΕΕ θα παραμείνει σταθερά προσηλωμένη στην εξεύρεση παγκόσμιας λύσης. Οι ωκεανοί μας, το περιβάλλον μας και οι πολίτες σε όλο τον κόσμο το χρειάζονται.»
Η ΕΕ εξακολουθεί να τάσσεται σθεναρά υπέρ ενός τέτοιου παγκόσμιου μέσου και καλεί τις χώρες που παρεμποδίζουν τη συμφωνία να επιδείξουν μεγαλύτερη φιλοδοξία κατά την επανέναρξη των προετοιμασιών για μια νέα διαπραγματευτική διαδικασία.
Με τα πλαστικά να διαρρέουν στο περιβάλλον που προβλέπεται να τριπλασιαστούν έως το 2060, τα μισά πλαστικά απόβλητα να βρίσκονται ακόμη σε χώρους υγειονομικής ταφής και λιγότερο από το ένα πέμπτο να ανακυκλώνονται, απαιτείται μια αποφασιστική απάντηση στην παγκόσμια κρίση ρύπανσης.
Σχεδόν τα δύο τρίτα των πλαστικών αποβλήτων το 2060 θα έχουν τη μορφή βραχύβιων αντικειμένων, όπως συσκευασίες, προϊόντα χαμηλού κόστους και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
Έλλειψη σύγκλισης γύρω από τους στόχους της Συνθήκης
Οι διαπραγματευτές που κάθονται γύρω από το τραπέζι δεν μπόρεσαν να ενωθούν γύρω από ένα κείμενο δεσμευτικής πράξης με διαφωνίες πιο αξιοσημείωτες σχετικά με μέτρα για τη μείωση της συνολικής παραγωγής πλαστικών, την εξάλειψη ορισμένων πλαστικών προϊόντων, τις χημικές ουσίες που προκαλούν ανησυχία στα προϊόντα, τη βελτίωση του σχεδιασμού των πλαστικών, τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού και την ενισχυμένη διαχείριση των αποβλήτων.
Τα κύρια σημεία απόκλισης ήταν ο πιθανός στόχος μείωσης της παραγωγής πρωτογενών πλαστικών πολυμερών, απαγορεύσεων και περιορισμών των χημικών ουσιών που προκαλούν ανησυχία στα πλαστικά προϊόντα, καθώς και προβληματικών και αποφευκτών πλαστικών προϊόντων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι μεγάλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες και οι χώρες του «Συνασπισμού Υψηλών Φιλοδοξιών» που περιλαμβάνουν την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, καθώς και πολλές χώρες της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής και του Ειρηνικού δεν μπόρεσαν να βρουν σύγκλιση.
Παρόλο που δεν επιτεύχθηκε συμφωνία στο Μπουσάν, η διαπραγματευτική επιτροπή έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο προς μια συμφωνία συμφωνώντας σε ένα κείμενο που θα χρησιμεύσει ως βάση για τις διαπραγματεύσεις στην επόμενη συνεδρίαση. Η συντριπτική πλειοψηφία περισσότερων από 100 χωρών συμμερίζεται τις φιλοδοξίες της ΕΕ και ο αριθμός των χωρών συνεχίζει να αυξάνεται.
Η ΕΕ θα συνεχίσει να δίνει το παράδειγμα, εφαρμόζοντας βασική νομοθεσία της ΕΕ, μεταξύ άλλων για τα πλαστικά μίας χρήσης, τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα, τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού, τη διαχείριση των αποβλήτων και άλλα.
Επόμενα βήματα
Οι προετοιμασίες για περαιτέρω διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν. Περαιτέρω συνεδριάσεις της επιτροπής διαπραγμάτευσης προβλέπονται για το επόμενο έτος. Παράλληλα, οι χώρες θα συνεχίσουν να εργάζονται για την εθνική δράση για την καταπολέμηση της ρύπανσης από πλαστικά και οι συζητήσεις θα συνεχιστούν με σκοπό την εξεύρεση κοινού εδάφους για μια παγκόσμια συμφωνία.
Ιστορικό
Η εντολή για τις διαπραγματεύσεις για μια παγκόσμια συνθήκη για τα πλαστικά εγκρίθηκε στη Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEA-5) το 2022.
Τα πλαστικά είναι σημαντικά υλικά για την οικονομία και την καθημερινή μας ζωή. Ωστόσο, η εκθετική αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης πλαστικών τις τελευταίες δεκαετίες έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του UNEP από το 2021η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών ανέρχεται σε περίπου 400 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Ωστόσο, μόνο το 12 % των πλαστικών που παράγονται έχουν αποτεφρωθεί και μόνο το 9 % ανακυκλώνεται. Τα υπόλοιπα είτε απορρίπτονται σε χώρους υγειονομικής ταφής είτε έχουν απελευθερωθεί στο περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένου του ωκεανού.
Σημαντικά αποθέματα πλαστικών έχουν ήδη συσσωρευτεί σε υδάτινα περιβάλλοντα, με 109 εκατομμύρια τόνους πλαστικών να συσσωρεύονται σε ποτάμια και 30 εκατομμύρια τόνους στον ωκεανό.