Σε ισχή η νομοθεσία της ΕΕ για το έδαφος

30/12/2025

Ο πρώτος νόμος της ΕΕ για την παρακολούθηση και την ανθεκτικότητα του εδάφους τέθηκε σε ισχύ στις 16 Δεκεμβρίου, ένα τεράστιο ορόσημο που θα συμβάλει στην αποκατάσταση της υγείας του εδάφους.

Τα υγιή εδάφη είναι απαραίτητα για τη γεωργική παραγωγικότητα, την ανθεκτικότητα στους επιβλαβείς οργανισμούς και τη διατροφική ποιότητα και ασφάλεια των τροφίμων, καθώς είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και κερδοφορία του γεωργικού τομέα της ΕΕ.

Η υποβάθμιση του εδάφους αποτελεί πρόβλημα σε κάθε χώρα της ΕΕ. Το 60-70% των εδαφών βρίσκονται σε ανθυγιεινή κατάσταση, με κόστος στην ΕΕ άνω των 50 δισ. EUR ετησίως —περισσότερο από το συνολικό ΑΕΠ χωρών όπως η Λετονία και η Κύπρος.

Ο νόμος για την παρακολούθηση του εδάφους εξετάζει όλες τις πτυχές της υποβάθμισης του εδάφους, από τη διάβρωση και τη συμπίεση έως τη μόλυνση και τη σφράγιση του εδάφους. Εφαρμόζεται σε όλα τα εδάφη, συμπεριλαμβανομένων των δασών, της γεωργικής γης και των αστικών περιοχών.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρακολουθούν και να αξιολογούν την υγεία του εδάφους, με τη νέα νομοθεσία να προσφέρει σημαντική ευελιξία, ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να προσαρμόσουν την απαίτηση αυτή στις τοπικές συνθήκες τους.

Θα μπορούν επίσης να επωφεληθούν από τη στήριξη της Επιτροπής, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης ικανοτήτων και μιας ολοκαίνουργιας πύλης δεδομένων για την υγεία του εδάφους. Η Επιτροπή έχει ήδη δημοσιεύσει οδηγό σχετικά με τις ευκαιρίες χρηματοδότησης που είναι επί του παρόντος διαθέσιμες σε επίπεδο ΕΕ και θα συνεχίσει να αξιολογεί περαιτέρω κενά και ανάγκες.

Στήριξη των γεωργών

Η οδηγία παρέχει στήριξη στους γεωργούς και τους διαχειριστές εδάφους για να συμβάλει στη βελτίωση της υγείας και της ανθεκτικότητας του εδάφους. Επιπλέον, οι αρχές μετριασμού της δέσμευσης γης θα συμβάλουν στην προστασία του εδάφους —ιδίως της γεωργικής γης— και των πολλαπλών υπηρεσιών που παρέχει, συμπεριλαμβανομένης της επισιτιστικής ασφάλειας.

Ο νόμος δεν θέτει δεσμευτικούς στόχους, δεν απαγορεύει δραστηριότητες ούτε ζητεί νέες διαδικασίες αδειοδότησης, ούτε θίγει τις εθνικές αρμοδιότητες στον χωροταξικό σχεδιασμό.

Θέτει επίσης σε εφαρμογή μια λύση στο μακροχρόνιο ζήτημα των μολυσμένων χώρων στην ΕΕ. Σε περίπτωση απαράδεκτων κινδύνων για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον, θα πρέπει να λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα μείωσης του κινδύνου. Οι σχετικές πληροφορίες για τους εν λόγω δικτυακούς τόπους θα πρέπει να διατίθενται δωρεάν στο κοινό.

Η νέα οδηγία θα βελτιώσει τις γνώσεις σχετικά με την υγεία του εδάφους και θα βελτιώσει την ανθεκτικότητα του εδάφους, συμβάλλοντας στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, καθώς και στην ανταγωνιστικότητα και την επισιτιστική ασφάλεια.