Πρόβλεψη για εξάπλωση των ασθενειών από μεταφορά τσιμπουριών
Τα τσιμπούρια φέρουν σοβαρές ασθένειες όπως το Lyme, η αναπλάσμωση, η babesiosis και η εγκεφαλίτιδα, οι οποίες προβλέπεται να αποτελέσουν αυξανόμενη απειλή για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων, λόγω της μετατόπισης των οικοσυστημάτων και των ειδών.
Κινέζοι ερευνητές έχουν αναπτύξει την πιο ολοκληρωμένη μοντελοποίηση μέχρι στιγμής για το πού τα επιβλαβή τσιμπούρια που μεταφέρουν ασθένειες είναι πιθανό να ευδοκιμήσουν στο μέλλον. Μέχρι σήμερα, δεν υπήρχαν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τη διανομή τους. Η έρευνα υπογραμμίζει την ανάγκη για συντονισμένες, ενημερωμένες για το κλίμα στρατηγικές επιτήρησης και ελέγχου.
Η νέα μοντελοποίηση αποκάλυψε τους μεγαλύτερους τρέχοντες κινδύνους που πρέπει να συγκεντρωθούν σε θερμές και εύκρατες περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου — κυρίως στην Κίνα, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τμήματα της Ευρώπης. Οι περιοχές υψηλότερου κινδύνου για μελλοντικό επεκτεινόμενο αποικισμό κροτώνων στην Ευρώπη ήταν η Γαλλία (με έκταση σχεδόν 620.000 km2 κατάλληλη για κρότωνες) και η Ισπανία (506.000 km2), ακολουθούμενες από την Ουκρανία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Πολωνία, τη Ρουμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Μεταξύ 50 % (Ηνωμένο Βασίλειο) και 95 % (Ισπανία) της γης στις χώρες αυτές προσφέρει οικότοπο που έχει ταξινομηθεί ως μέσου-υψηλού επιπέδου καταλληλότητας για τσιμπούρια.
Η ομάδα μοντελοποίησε την τρέχουσα και μελλοντική καταλληλότητα των οικοτόπων για 28 βασικά είδη κροτώνων που μεταφέρουν παθογόνα και τις ασθένειές τους. Συνδύασαν οικολογικά, κλιματικά και κοινωνικοοικονομικά δεδομένα. Η μελέτη προέβλεψε αλλαγές στην κατανομή των κροτώνων και τον κίνδυνο νόσου στο πλαίσιο πολλαπλών σεναρίων περιβαλλοντικών αλλαγών έως το έτος 2100. Συγκέντρωσαν πάνω από 70.000 αρχεία τσιμπουριών από την Κίνα, αναζητήσεις σε βάσεις δεδομένων και βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις.
Προέβλεψαν τη μελλοντική καταλληλότητα των ενδιαιτημάτων των κροτώνων με βάση 11 περιβαλλοντικές μεταβλητές, συμπεριλαμβανομένου του ηλιακού φωτός, της θερμοκρασίας και των βροχοπτώσεων. Τα μελλοντικά μοντέλα συνεκτίμησαν επίσης τα πιθανά εναλλακτικά κοινωνικοοικονομικά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και τις επιπτώσεις τους στην κλιματική αλλαγή και συνδύασαν αυτές τις πληροφορίες με δεδομένα για τη χρήση γης και την πυκνότητα του ανθρώπινου πληθυσμού, για την αξιολόγηση του κινδύνου κροτώνων σε διάφορες περιοχές.
Η τρέχουσα κατανομή των κροτώνων συνδέεται με τα πρότυπα θερμοκρασίας και βροχόπτωσης, με την ποσότητα του ηλιακού φωτός τον Ιανουάριο να αναδεικνύεται ως ο πιο σημαντικός περιβαλλοντικός παράγοντας. Για παράδειγμα, το καφέ τσιμπούρι σκύλου Rhipicephalus sanguineus, που βρίσκεται στην Ευρώπη, εξαπλώνει τον πυρετό και τον τύφο στον άνθρωπο. Χρειάζεται σημαντικές ποσότητες ηλιοφάνειας του Ιανουαρίου για να ευδοκιμήσει.
Στο βόρειο ημισφαίριο, η περισσότερη χειμερινή ηλιοφάνεια βοηθά τα τσιμπούρια να διαχειμάσουν, ωστόσο η υπερβολική έντονη ηλιοφάνεια το καλοκαίρι δεν είναι ιδανική για αυτά. Σε ολόκληρη την Αφρική, μερικά είδη κροτώνων προσαρμόζονται σε υψηλότερες θερμοκρασίες. Το τσιμπούρι Hyalomma lusitanicum είναι άφθονο στην Αλγερία και την Τυνησία, ενώ τα R. microplus και R. sanguineus διανέμονται ευρέως στην Γκάνα και τη Νιγηρία.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι στρατηγικές παρακολούθησης και πρόληψης θα πρέπει να επικεντρωθούν σε περιοχές που παρέχουν κατάλληλες συνθήκες για τσιμπούρια τον Ιανουάριο, καθώς και το καλοκαίρι.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα μοντέλο «Maxent» [1] για να προβούν σε μελλοντικές προβλέψεις της καταλληλότητας των οικοτόπων για τα τσιμπούρια, στο πλαίσιο διαφόρων σεναρίων εκπομπών. Ο κατάλληλος οικότοπος είναι πιθανό να είναι χαμηλότερος στο πλαίσιο σεναρίων χαμηλότερων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αλλά θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά στο πλαίσιο υψηλότερων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Κυρίως, κάθε είδος κροτώνων ανταποκρίνεται διαφορετικά στις κλιματικές μεταβλητές, υποδεικνύοντας ότι θα χρειαστεί τοπική και ειδική ανά είδος παρακολούθηση.
Τα ευρήματα έχουν σαφείς επιπτώσεις στην παγκόσμια δημόσια υγεία και την περιβαλλοντική διακυβέρνηση. Εάν οι περιοχές των κροτώνων συνεχίσουν να επεκτείνονται, το ίδιο θα συμβεί και με τον κίνδυνο ασθενειών που μεταδίδονται από κρότωνες.
Η τάση αυτή απαιτεί προορατικές πολιτικές απαντήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ενισχυμένης επιτήρησης των νόσων και των ειδικών ανά περιφέρεια προσεγγίσεων για τα τσιμπούρια και τη διαχείριση των νόσων, όπως η εκπαιδευτική προσέγγιση και η διαχείριση των οικοτόπων με στόχο τον έλεγχο των πληθυσμών των κροτώνων. Συγκεκριμένα, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Ισπανία έχουν σημαντικούς τομείς μεσαίας και υψηλής καταλληλότητας που χρήζουν περαιτέρω προσοχής στο μέλλον, λένε οι ερευνητές.
Το έργο αυτό αντιμετωπίζει την κρίσιμη ανάγκη για διατομεακές στρατηγικές που θα συνδέουν τις πολιτικές για την υγεία, το κλίμα και τη βιοποικιλότητα και θα ανταποκρίνονται σε μεταβαλλόμενους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, όπως η πυκνότητα του πληθυσμού και η χρήση της γης.
Το πλαίσιο μοντελοποίησης θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε άλλα ερευνητικά θέματα —όπως η κατανόηση της δυναμικής του ανθρώπινου πληθυσμού και της αλλαγής της χρήσης γης, καθώς και σε άλλες ζωονοσογόνες και κλιματικά ευαίσθητες νόσους, όπως η νόσος COVID-19 και η ευλογιά των πιθήκων.
Η έρευνα παρουσιάζει μία από τις πιο ισχυρές προβλέψεις για την επέκταση του εύρους των κροτώνων μέχρι σήμερα, προσδιορίζοντας πού και πώς θα ενταθούν οι απειλές για τη δημόσια υγεία από ασθένειες που μεταδίδονται από κρότωνες. Οι ερευνητές αναγνωρίζουν, ωστόσο, ότι οι μελλοντικές χρήσεις γης είναι αβέβαιες και τα τρέχοντα σύνολα δεδομένων ενδέχεται να μην αποτυπώνουν πλήρως το φάσμα των οικολογικών αλληλεπιδράσεων. Για παράδειγμα, αλλαγές στη διαθεσιμότητα του οικοδεσπότη. Η ενσωμάτωση των προβλέψεων καταλληλότητας των κροτώνων με την αναμενόμενη αλλαγή της χρήσης γης θα ήταν χρήσιμη, σημείωσαν, όπως και η συνεκτίμηση της δυναμικής του ανθρώπινου πληθυσμού και των περιοχών αυξημένης αλληλεπίδρασης ανθρώπου-κροτώνου, στις εκτιμήσεις κινδύνου.
Αριθ. αναφοράς:
Cao, B., Bai, C., Wu, K., La, T., Chen, W., Liu, L., Zhou, X., Chen, C., Li, X., Su, Y., Che, L. και Li, G. (2025) Τα τσιμπούρια πηδούν σε έναν θερμότερο κόσμο: Οι παγκόσμιες μετατοπίσεις κατανομής των κύριων παθογόνων κροτώνων συνδέονται με τη μελλοντική κλιματική αλλαγή. Περιοδικό Περιβαλλοντικής Διαχείρισης 374 (2025): 124129. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2025.124129
[1] Το Maxent, συντομογραφία του Maximum Entropy, είναι μια εφαρμογή λογισμικού που χρησιμοποιεί μια προσέγγιση μέγιστης εντροπίας για να μοντελοποιήσει τις κόγχες και τις κατανομές των ειδών.