Η εαρινή δέσμη μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2025 παρέχει καθοδήγηση για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ
Η εαρινή δέσμη μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2025 αναλύει τις βασικές οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις σε ολόκληρη την ΕΕ και παρέχει κατευθύνσεις πολιτικής στα κράτη μέλη με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της ευημερίας και της ανθεκτικότητας. Για τον σκοπό αυτό, περιλαμβάνει ειδικές ανά χώρα συστάσεις (ΣΑΧ) και προωθεί μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που ευθυγραμμίζονται με τις εν λόγω προτεραιότητες της ΕΕ.
Αυτές οι κατευθύνσεις πολιτικής έρχονται σε μια περίοδο ιδιαίτερα ασταθούς περιβάλλοντος για το εμπόριο και την ασφάλεια. Συνδέονται στενά με την Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας, τον πενταετή χάρτη πορείας της Επιτροπής για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της παγκόσμιας θέσης της ΕΕ. Η σημερινή δέσμη μέτρων σηματοδοτεί επίσης την πρώτη αξιολόγηση της προόδου των κρατών μελών στο πλαίσιο του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης και των δημοσιονομικών-διαρθρωτικών σχεδίων τους. Εν μέσω αυξανόμενων προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας, αξιοποιείται επίσης για πρώτη φορά η εθνική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Στόχος της εθνικής ρήτρας διαφυγής είναι να διευκολύνει τη μετάβαση σε υψηλότερα επίπεδα αμυντικών δαπανών, διασφαλίζοντας παράλληλα τη δημοσιονομική βιωσιμότητα.
Στοχευμένες συστάσεις προς τα κράτη μέλη
Στις εκθέσεις ανά χώρα του 2025 αξιολογούνται οι οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις, καθώς και οι εξελίξεις στον τομέα της απασχόλησης σε κάθε κράτος μέλος, σύμφωνα με τις προτεραιότητες που καθορίζονται στην Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να τονώσουν την ανταγωνιστικότητά τους με τη γεφύρωση του χάσματος καινοτομίας, την προώθηση της απανθρακοποίησης σύμφωνα με τη συμφωνία για καθαρή βιομηχανία, τη μείωση των υπερβολικών εξαρτήσεων, την αύξηση της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας, μεταξύ άλλων με την ανάπτυξη αμυντικών ικανοτήτων και την προώθηση δεξιοτήτων και ποιοτικών θέσεων εργασίας, με παράλληλη διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας σε όλους τους τομείς, η Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας καθορίζει πέντε οριζόντιους παράγοντες διευκόλυνσης που αποτυπώνονται επίσης στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις, προσαρμοσμένοι σε κάθε κράτος μέλος.
Στις φετινές ανά χώρα εκθέσεις γίνεται επίσης απολογισμός της εφαρμογής των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) και των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής. Καθώς ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) λήγει το 2026, είναι απαραίτητη η ταχεία και στοχευμένη εφαρμογή του και τα περισσότερα κράτη μέλη πρέπει να επιταχύνουν την πρόοδο. Παράλληλα, η Επιτροπή δημοσιεύει σήμερα ανακοίνωση σχετικά με τον ΜΑΑ με ορίζοντα το 2026, με σκοπό να παράσχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη σχετικά με την ομαλή και επιτυχή περάτωση του μέσου. Η Επιτροπή επιδιώκει επίσης να επιταχύνει την υλοποίηση της πολιτικής συνοχής, εστιάζοντας στις στρατηγικές προτεραιότητες από την ενδιάμεση επανεξέταση.
Με βάση τους στόχους πολιτικής της ΕΕ, οι φετινές ΣΑΧ παρέχουν καθοδήγηση προσαρμοσμένη στις ειδικές ανάγκες κάθε κράτους μέλους. Αντικατοπτρίζουν την κλίμακα και τον επείγοντα χαρακτήρα της απαιτούμενης δράσης, σε τρεις βασικούς τομείς: i) δημοσιονομική πολιτική, συμπεριλαμβανομένων μεταρρυθμίσεων για την αύξηση της αποτελεσματικότητας της φορολογικής πολιτικής και των δημόσιων δαπανών, ii) εφαρμογή του ΣΑΑ και των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής και iii) εκκρεμείς και/ή νεοεμφανιζόμενες διαρθρωτικές προκλήσεις, με έμφαση στην πυξίδα ανταγωνιστικότητας.
Ενίσχυση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας
Με την εαρινή δέσμη μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2025 ολοκληρώνεται το πρώτο πλήρες έτος μακροοικονομικής εποπτείας βάσει του αναθεωρημένου πλαισίου διακυβέρνησης. Αξιολογείται η πρόοδος των κρατών μελών όσον αφορά την εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών-διαρθρωτικών σχεδίων που υπέβαλαν το περασμένο φθινόπωρο. Η Επιτροπή αξιολογεί τη συμμόρφωση συγκρίνοντας την προβλεπόμενη αύξηση των καθαρών δαπανών με τα ανώτατα όρια που καθορίζονται από το Συμβούλιο ή περιγράφονται στα εθνικά σχέδια.
Η φετινή δέσμη μέτρων υπογραμμίζει την ευελιξία του αναθεωρημένου πλαισίου για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων προκλήσεων. Στο πλαίσιο του σχεδίου Rearm Europe / Ετοιμότητα 2030 που παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2025, η Επιτροπή πρότεινε την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής, που επιτρέπει στα κράτη μέλη να υπερβούν προσωρινά τους μέγιστους ρυθμούς αύξησης των καθαρών δαπανών για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών. *Κατόπιν αιτήματος 15 κρατών μελών (Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Ελλάδα, Εσθονία, Κροατία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ουγγαρία Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία Φινλανδία), η Επιτροπή εξέδωσε σήμερα συστάσεις προς το Συμβούλιο για την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για τις αντίστοιχες χώρες.
Δημοσιονομική εποπτεία
Όσον αφορά τα κράτη μέλη που υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ), η Επιτροπή θεωρεί ότι για τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Μάλτα, την Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Σλοβακία δεν χρειάζεται σε αυτό το στάδιο να ληφθούν περαιτέρω μέτρα στο πλαίσιο της ΔΥΕ για τις χώρες αυτές.
Για το Βέλγιο, μετά την υποβολή του μεσοπρόθεσμου σχεδίου του, η Επιτροπή συνέστησε νέα διορθωτική πορεία, της οποίας εκκρεμεί η έγκριση από το Συμβούλιο. Μολονότι η προβλεπόμενη αύξηση των καθαρών δαπανών του Βελγίου το 2025 υπερβαίνει το ανώτατο όριο της παρούσας σύστασης, παραμένει εντός της ευελιξίας που παρέχει η εθνική ρήτρα διαφυγής.
Αντιθέτως, η αύξηση των καθαρών δαπανών της Ρουμανίας υπερβαίνει σημαντικά το ανώτατο όριο που καθορίζεται στη διορθωτική της πορεία και θέτει σαφώς σε κίνδυνο τη διόρθωση του υπερβολικού της ελλείμματος έως το 2030. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή συνιστά στο Συμβούλιο να εκδώσει απόφαση με την οποία διαπιστώνεται ότι η Ρουμανία δεν έχει λάβει αποτελεσματικά μέτρα.
Η Επιτροπή αξιολόγησε επίσης την πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων σχεδίων 18 κρατών μελών. Διαπιστώθηκε ότι 12 κράτη μέλη (Αυστρία, Βουλγαρία, Δανία, Ελλάδα, Εσθονία, Κροατία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβενία, Σουηδία, Τσεχία, Φινλανδία) συμμορφώνονται με τη συνιστώμενη μέγιστη αύξηση των καθαρών δαπανών, λαμβανομένης υπόψη της ευελιξίας στο πλαίσιο της εθνικής ρήτρας διαφυγής, κατά περίπτωση. Η Πορτογαλία και η Ισπανία συμμορφώνονται σε γενικές γραμμές, με περιορισμένες αποκλίσεις από τη συνιστώμενη πορεία τους. Ωστόσο, για την Ιρλανδία, τις Κάτω Χώρες, την Κύπρο και το Λουξεμβούργο, η Επιτροπή θεωρεί ότι υπάρχει κίνδυνος απόκλισης από τον συνιστώμενο μέγιστο ρυθμό αύξησης που καθορίζεται από το Συμβούλιο.
Η Επιτροπή εκπόνησε επίσης έκθεση για τέσσερα κράτη μέλη δυνάμει του άρθρου 126 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ) για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με το κριτήριο του ελλείμματος της Συνθήκης: Αυστρία, Ισπανία, Λετονία και Φινλανδία. Υπό το πρίσμα της αξιολόγησης που περιέχεται στην έκθεση, η κίνηση διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος με βάση το έλλειμμα είναι δικαιολογημένη για την Αυστρία. H Επιτροπή, αφού εξετάσει τη γνώμη της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής, προτίθεται να προτείνει στο Συμβούλιο να κινήσει διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος στη βάση του ελλείμματος για την Αυστρία και να προτείνει στο Συμβούλιο συστάσεις προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση υπερβολικού ελλείμματος.
Αξιολόγηση των μακροοικονομικών ανισορροπιών
Η Επιτροπή αξιολόγησε ότι υπάρχουν μακροοικονομικές ανισορροπίες στα 12 κράτη μέλη που επελέγησαν για εμπεριστατωμένη επισκόπηση στο πλαίσιο της έκθεσης του μηχανισμού επαγρύπνησης 2025. Ενώ οι οικονομικές εξελίξεις κατά το προηγούμενο έτος συνέβαλαν στην άμβλυνση ορισμένων ανισορροπιών σε αρκετά κράτη μέλη, η αυξανόμενη αβεβαιότητα λόγω του μεταβαλλόμενου εμπορικού πλαισίου επιτείνει τους κινδύνους.
Η Εσθονία δεν αντιμετωπίζει ανισορροπίες, καθώς οι ευπάθειες που σχετίζονται με την επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας τιμών και κόστους και των τιμών των κατοικιών φαίνονται μέχρι στιγμής συγκρατημένες.
Η Κύπρος αναταξινομείται αφού διαπιστώθηκε ότι δεν αντιμετωπίζει ανισορροπίες, καθώς οι ευπάθειες που σχετίζονται με το εξωτερικό και το ιδιωτικό χρέος υποχωρούν, εν μέρει λόγω της ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης, ενώ το δημόσιο χρέος μειώνεται χάρη στα συνεχιζόμενα δημοσιονομικά πλεονάσματα.
Η Γερμανίαεπίσης αναταξινομείται αφού διαπιστώθηκε ότι δεν αντιμετωπίζει ανισορροπίες, καθώς οι ευπάθειες που σχετίζονται με το μεγάλο πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έχουν μειωθεί με την πάροδο των ετών, ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε σημαντική πρόοδος σε επίπεδο πολιτικής.
Η Ελλάδα, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Σουηδία εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ανισορροπίες, καθώς οι ευπάθειες τους παραμένουν συνολικά σημαντικές.
Η Ρουμανία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει υπερβολικές ανισορροπίες, καθώς το δημοσιονομικό έλλειμμα και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της διευρύνθηκαν και η ανταγωνιστικότητα κόστους επιδεινώθηκε το 2024.
Κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση και προκλήσεις της κοινωνικής σύγκλισης
Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2025, η Επιτροπή προτείνει επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών, με στόχο την προώθηση δικαιότερων και πιο συμπεριληπτικών αγορών εργασίας. Με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση που εγκρίθηκαν τον Δεκέμβριο του 2024 — οι οποίες εξετάζουν προκλήσεις όπως οι ελλείψεις δεξιοτήτων και εργατικού δυναμικού και η ανάγκη για βασικές και ψηφιακές δεξιότητες στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης — η επικαιροποίηση του 2025 διατηρεί τις κύριες προτεραιότητες και, παράλληλα, τις προσαρμόζει στις νέες γεωπολιτικές πραγματικότητες και πρωτοβουλίες, όπως η Ένωση Δεξιοτήτων και η Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας.
Σύμφωνα με το πλαίσιο κοινωνικής σύγκλισης, το οποίο είναι πλέον ενσωματωμένο στο αναθεωρημένο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης, η Επιτροπή διενήργησε ανάλυση δύο σταδίων όσον αφορά την απασχόληση, τις δεξιότητες και τις κοινωνικές προκλήσεις σε κάθε κράτος μέλος. Τα πορίσματα του πρώτου σταδίου παρουσιάζονται στην κοινή έκθεση για την απασχόληση (ΚΕΑ) 2025, ενώ η πιο εμπεριστατωμένη ανάλυση δεύτερου σταδίου δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2025 για δέκα κράτη μέλη: Βουλγαρία, Ελλάδα, Εσθονία, Ισπανία, Ιταλία, Κροατία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία και Ρουμανία. Συνολικά, η ανάλυση δεύτερου σταδίου εντόπισε προκλήσεις για την ανοδική κοινωνική σύγκλιση σε τρία κράτη μέλη (Ελλάδα, Ιταλία και Ρουμανία), λαμβάνοντας υπόψη τις απαντήσεις πολιτικής που έχουν λάβει ή σχεδιάζουν τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση των εντοπισθέντων κινδύνων. Τα πορίσματα της ανάλυσης συζητήθηκαν επίσης με τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της Επιτροπής Απασχόλησης και της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας τον Μάιο, πριν από την έγκριση της εαρινής δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2025.
Για περισσότερες πληροφορίες
Ερωτήσεις και απαντήσεις για την εαρινή δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2025
Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2025: εαρινή δέσμη
Εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2025