«Μην αναβάλετε ούτε μία εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου — ούτε καν για έναν μήνα», αναφέρει η Μαρία, αντιπρόεδρος εθελοντικής ομάδας στήριξης ασθενών με καρκίνο στον χώρο εργασίας της στις Βρυξέλλες. Η Μαρία διαγνώστηκε με καρκίνο το 2013 σε ηλικία 38 ετών κατά τη διάρκεια εξετάσεων ρουτίνας. «Ήμουν με αναρρωτική άδεια για ένα χρόνο και χρειάστηκε να υποβληθώ σε βαρύ χειρουργείο. Ήμουν το νεότερο άτομο στο νοσοκομείο στο οποίο νοσηλεύθηκα — η ηλικία στην οποία μπορεί να εμφανιστεί καρκίνος μειώνεται όλο και περισσότερο.»
Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού, είναι μια ευκαιρία να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη νόσο, να στηριχθούν οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού και να τονιστεί πόσο σημαντικός είναι ο έγκαιρος προσυμπτωματικός έλεγχος για τη βελτίωση των πιθανοτήτων επιτυχούς έκβασης.
Ο ρόλος της ΕΕ στη μάχη αυτή για την καταπολέμηση του καρκίνου του μαστού είναι σημαντικός. Στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας, η ΕΕ έχει θέσει σε εφαρμογή το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου. Με το σχέδιο αυτό, επιδιώκει την επίτευξη ουσιαστικών αλλαγών στις χώρες της ΕΕ για την καλύτερη πρόληψη, τη θεραπεία, την περίθαλψη και την ποιότητα ζωής για όλους τους πολίτες της ΕΕ. Το 2022 εγκρίθηκαν νέες επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές για τον προσυμπτωματικό έλεγχο με βάση τα πιο πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία για τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου και του τραχήλου της μήτρας. Στόχος της ΕΕ είναι να προσφέρει προσυμπτωματικό έλεγχο στο 90 % του επιλέξιμου πληθυσμού-στόχου σε ολόκληρη την ΕΕ.
Αυτή τη στιγμή, ο καρκίνος του μαστού αναλογεί σχεδόν στο 30 % όλων των διαγνωσμένων καρκίνων στις γυναίκες στην ΕΕ. Ωστόσο, υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ χωρών και πληθυσμιακών ομάδων όσον αφορά τη συμμετοχή στις εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου. Το 2022 η ΕΕ δημιούργησε για πρώτη φορά ευρωπαϊκό μητρώο ανισοτήτων όσον αφορά τον καρκίνο, με σκοπό τον προσδιορισμό των τάσεων, των διαφορών και των ανισοτήτων μεταξύ των χωρών και των περιφερειών της ΕΕ, αλλά και στο εσωτερικό τους. Τα αποτελέσματα χρησιμοποιούνται στη λήψη των αποφάσεων για τις μελλοντικές πολιτικές και επενδύσεις της ΕΕ όσον αφορά τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού.
«Ήμουν μόνη μου όταν διαγνώστηκα», λέει η Βαλεντίνα, μέλος της ίδιας ομάδας στήριξης με τη Μαρία. «Η ομάδα στήριξης έγινε σαν δεύτερη οικογένεια για μένα. Η ζωή γίνεται πιο εύκολη όταν έχεις ανθρώπους γύρω σου. Μία και μόνο καλή κουβέντα από συνάδελφο μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά.» Η ομάδα έχει 200 μέλη, τα οποία είτε είχαν, είτε έχουν καρκίνο, είτε φροντίζουν κάποιο άτομο με καρκίνο.
«Ο καθένας και η καθεμιά μας θα πρέπει να προσπαθήσει να οργανώσει μια τέτοια ομάδα», λέει η Βαλεντίνα. Η ομάδα προσφέρει στήριξη που ξεκινά από συμβουλές σχετικά με το πώς να τα βγάλεις πέρα στο «πέλαγος των διαδικασιών» που περιβάλλει τη θεραπεία του καρκίνου, και φτάνει έως τα μαθήματα γιόγκας και τους περιπάτους στο δάσος. Η Βαλεντίνα τονίζει τη σημασία της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση των επιπέδων ενέργειας μετά από θεραπεία κατά του καρκίνου. «Η αλήθεια είναι πως δεν ήμουν αθλητικός τύπος πριν από τον καρκίνο», λέει χαμογελώντας, «τώρα όμως ασκούμαι κάθε Σαββατοκύριακο».
Κατά το διάστημα της ανάρρωσής της, η Βαλεντίνα ακολούθησε ένα τοπικό πρόγραμμα στο Βέλγιο, το οποίο ενθαρρύνει τις γυναίκες με καρκίνο του μαστού να συμμετέχουν σε ομαδική σωματική άσκηση η οποία βοηθά στην αποκατάσταση και μειώνει τον κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου. Η Βαλεντίνα περπάτησε πάνω από 100 χλμ. στην Ισλανδία με μια ομάδα 10 γυναικών. «Ακόμη και με πολύ μεγάλο φόρτο εργασίας, ένιωσα γεμάτη ενέργεια όταν διαπίστωσα ότι μπορούσα να πάρω μέρος.» Η ομάδα ονομάζεται Les Amazones (Αμαζόνες) «Αργότερα ανακαλύψαμε ότι στα ελληνικά η λέξη ετυμολογείται από το α- στερητικό + μαζός (μαστός) — χωρίς μαστό. Αυτές οι ατρόμητες γυναίκες έκοβαν το δεξιό τους μαστό για να μην τις εμποδίζει στην τοξοβολία», εξηγεί η Βαλεντίνα.
Ένα άλλο μέλος της ομάδας στήριξης ασθενών με καρκίνο, η Αλίς, διαγνώστηκε αρχικά με καρκίνο του μαστού ενώ εργαζόταν στον Νίγηρα. «Είχα μόλις σταματήσει να θηλάζω την 15μηνη κόρη μου και μόλις ξεκινούσε η πανδημία της νόσου COVID. Ο γιατρός μου είπε να επιστρέψω στην Ευρώπη για να γίνει βιοψία και πήρα την τελευταία πτήση πριν κλείσει το αεροδρόμιο για πολλές εβδομάδες. Δυστυχώς, η βιοψία ήταν θετική και ξεκίνησα θεραπεία. Στον Νίγηρα οι γυναίκες δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες.» Πώς νιώθει σήμερα για την εμπειρία της αυτή; «Νιώθω τυχερή που γεννήθηκα στην Ευρώπη», λέει.
Για περισσότερες πληροφορίες
Ένα ευρωπαϊκό σχέδιο κατά του καρκίνου
Εκστρατεία #GetScreenedEU, με πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου στις χώρες της ΕΕ
Προσυμπτωματικός έλεγχος, διάγνωση και φροντίδα του καρκίνου