200 περιοχές συμμετέχουν στην πρωτοβουλία της ΕΕ για την υλοποίηση των πολιτικών καινοτομίας
Στις 29 Απριλίου 2025, 200 εδάφη, συμπεριλαμβανομένων εθνικών κυβερνήσεων, περιφερειών και πόλεων από κράτη μέλη της ΕΕ και τρίτες συνδεδεμένες χώρες, όπως η Ουκρανία, η Βόρεια Μακεδονία, η Τουρκία και η Νορβηγία, θα ξεκινήσουν την προπαρασκευαστική δράση της ΕΕ «Καινοτομία για τοποκεντρικό μετασχηματισμό» με εκδήλωση υψηλού επιπέδου (διαθέσιμη μέσω διαδικτύου).
Εστιάζοντας στις δικές τους ειδικές εδαφικές ανάγκες, οι επιλεγμένες περιοχές θα συνεργαστούν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την προώθηση αλλαγών και την ανάπτυξη ειδικών λύσεων για την εφαρμογή πολιτικών καινοτομίας. Οι περιοχές θα αντιμετωπίσουν φλέγουσες προκλήσεις, όπως η επίτευξη κυκλικότητας, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η επισιτιστική ασφάλεια, η μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα ή η εδαφική ετοιμότητα, όπως και το έργο που βασίζεται στις προκλήσεις της πρωτοβουλίας για τα περιφερειακά κέντρα καινοτομίας.
Η πρωτοβουλία προπαρασκευαστικής δράσης της ΕΕ, της οποίας ηγείται το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Επιτροπής (JRC), αποσκοπεί στην προώθηση της καινοτομίας σε ολόκληρη την Ευρώπη και στην εφαρμογή πολιτικών.
Τοποκεντρική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της πολυπλοκότητας
«Καινοτομία για τοποκεντρικό μετασχηματισμό»: η εξεύρεση λύσεων προσαρμοσμένων σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία. Η πολυπλοκότητα των σημερινών προκλήσεων απαιτεί μια συστημική προσέγγιση για τις περιοχές ώστε να εφαρμόσουν μετασχηματιστική καινοτομία. Οι μετασχηματισμοί αυτοί θα απαιτούσαν συγκεκριμένες δράσεις σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και σε όλους τους τομείς πολιτικής.
Οι περιοχές θα μάθουν η μία από την άλλη και θα εφαρμόσουν αυτή τη νοοτροπία και τη γνώση στις μοναδικές εδαφικές δομές τους. Με την κινητοποίηση πόρων και εμπειρογνωσίας, η προπαρασκευαστική δράση της ΕΕ αντιμετωπίζει βασικές κοινωνικές προκλήσεις, προωθώντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητα.
Για παράδειγμα, η Ostrobothnia στη Φινλανδία θα διερευνήσει ρυθμιστικά δοκιμαστήρια για την προώθηση των προσπαθειών τους για μηδενικές καθαρές εκπομπές· ενώ το Overijssel στις Κάτω Χώρες θα διερευνήσει τρόπους για τον έλεγχο του ψηφιακού μετασχηματισμού με σκοπό την προώθηση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας μεταξύ των ΜΜΕ. Η Μάλτα θα εργαστεί για ένα πιο ανθεκτικό σύστημα τροφίμων που θα αντιμετωπίζει τη βιωσιμότητα και την ασφάλεια τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους παραγωγούς, μέσω της συνεργασίας πολλών τμημάτων πολιτικής της Υγείας, του Περιβάλλοντος ή της Οικονομίας, καθώς και του Πολιτισμού, της Εκπαίδευσης, του Τουρισμού και ακόμη και των Εξωτερικών Υποθέσεων.
Επιλογή περιοχών και δραστηριοτήτων
Με βάση την αίτησή τους να προσχωρήσουν στην προπαρασκευαστική δράση της ΕΕ, το επίπεδο πείρας τους και τη δέσμευση που εξέφρασαν για την εν λόγω πρωτοβουλία, οι περιοχές χωρίστηκαν σε τρεις άξονες.
- Πειραματισμός: οι συμμετέχοντες θα αναπτύξουν ένα ταξίδι πειραματισμού, με βάση μια πρόκληση, για τη δημιουργία συγκεκριμένου αποτελέσματος πολιτικής. Κάθε ταξίδι θα διαρκέσει 9-12 μήνες και θα έχει μια μοναδική διαπεριφερειακή δομή με την υποστήριξη του ΚΚΕρ και ενός ειδικού διαμεσολαβητή και θεματικού εμπειρογνώμονα. Παραδείγματα αυτών των διαδρομών πειραματισμού είναι η αύξηση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων κυκλικής οικονομίας ή η ανάπτυξη ανθεκτικών τοπικών συστημάτων τροφίμων.
- Ανάπτυξη ικανοτήτων: οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν γνώσεις, δεξιότητες και εμπειρία για να δρομολογήσουν και να διατηρήσουν μετασχηματιστικές πολιτικές καινοτομίας στο τοπικό τους περιβάλλον. Θα έχουν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις με ομοτίμους και να συμμετάσχουν σε πρακτικές εργασίες και εργασίες συνεργασίας.
- Ευαισθητοποίηση: οι συμμετέχοντες θα ενημερωθούν για τις τοποκεντρικές πολιτικές καινοτομίας και θα αποκτήσουν πρόσβαση σε διαδικτυακούς πόρους, οπτικοακουστικό υλικό και διαδικτυακά σεμινάρια. Ένα ολοκαίνουργιο στοιχείο σε αυτό το ρεπερτόριο γνώσης της καινοτομίας είναι το podcast «Εδάφη σε δράση: Όπου συμβαίνουν όλα». Το podcast θα περιλαμβάνει εννέα επεισόδια, τα οποία θα διανέμονται μηνιαίως, θα καλύπτουν τις προκλήσεις των περιοχών και θα παρουσιάζουν το έργο.
Αντίκτυπος σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο
Ένας από τους κύριους στόχους της προπαρασκευαστικής δράσης της ΕΕ «Καινοτομία για τοποκεντρικό μετασχηματισμό» είναι η ενθάρρυνση και η ενδυνάμωση των ευρωπαϊκών εδαφών ώστε να συνεργαστούν για τον συστημικό μετασχηματισμό. Μολονότι πολλές περιοχές αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις και ανάγκες μετασχηματισμού, έχουν διακριτές εδαφικές δομές και οικοσυστήματα καινοτομίας. Η προπαρασκευαστική ενέργεια της ΕΕ θα τις φέρει σε επαφή για την ανάπτυξη πιο ολοκληρωμένων και ευέλικτων προσεγγίσεων, καθιστώντας δυνατή τη δημιουργία μεταβιβάσιμων και προσαρμόσιμων λύσεων που μπορούν να εφαρμοστούν σε διάφορα πλαίσια.
Για να επιτευχθεί αυτό, η προπαρασκευαστική ενέργεια θα βοηθήσει τα εδάφη να κατανοήσουν καλύτερα τις μετασχηματιστικές πολιτικές καινοτομίας και να εξοπλιστούν για να τις εφαρμόσουν στην πράξη. Τα αποτελέσματα αυτά θα συμβάλουν στον γενικό στόχο της προώθησης της καινοτομίας και της ανάπτυξης πολιτικής στην ΕΕ και πέραν αυτής.
Ιστορικό
Τα τελευταία 5 χρόνια, το ΚΚΕρ συνεργάζεται με ευρωπαϊκά εδάφη για την ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων με σκοπό τη μετατροπή των μετασχηματιστικών πολιτικών καινοτομίας σε δράσεις σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Οι προσπάθειες αυτές περιλαμβάνουν την προπαρασκευαστική δράση της ΕΕ «Καινοτομία για τοποκεντρικό μετασχηματισμό». Αυτή η πρωτοβουλία του ΚΚΕρ, που υποστηρίζεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αποσκοπεί στην προώθηση εταιρικών σχέσεων και στην προώθηση μετασχηματιστικών πολιτικών καινοτομίας σε όλα τα ευρωπαϊκά εδάφη. Θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του 2026.
Οι ρίζες της προέρχονται από τη δέσμευση της ΕΕ για πράσινη και ψηφιακή μετάβαση για μια δίκαιη και βιώσιμη οικονομία. Βασίζεται στη μακροχρόνια εμπειρία του ΚΚΕρ σχετικά με τις πολιτικές καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης, και αποσκοπεί στη διευκόλυνση, την προώθηση και τη διάδοση μετασχηματιστικών προσεγγίσεων καινοτομίας εντός των συμμετεχόντων περιοχών και πέραν αυτών.
Μετά την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος που προκηρύχθηκε τον Οκτώβριο του 2024, περισσότερα από 240 εδάφη (κράτη μέλη, περιφέρειες και πόλεις) εξέφρασαν ενδιαφέρον να συνεργαστούν με το ΚΚΕρ σχετικά με τις προκλήσεις που έχουν εντοπίσει, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τους διαθέσιμους πόρους τους.
Η προπαρασκευαστική ενέργεια θα τροφοδοτήσει τη συζήτηση προσανατολισμού και τον σχεδιασμό επικείμενων πρωτοβουλιών, όπως η επικείμενη πράξη για την καινοτομία, και θα προετοιμάσει το έδαφος για μελλοντικές νομοθετικές δράσεις.