Φύκη: Νέα μελέτη διερευνά το λαμπρό μέλλον τους
Η οικοδόμηση μιας βιώσιμης κοινωνίας σημαίνει αλλαγή του τρόπου με τον οποίο παράγουμε και καταναλώνουμε, ιδίως όταν αντιμετωπίζουμε προκλήσεις όπως η επισιτιστική ασφάλεια, η ρύπανση των υδάτων και η κλιματική αλλαγή. Τόσο τα μακροφύκη όσο και τα μικροφύκη μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων. Η νέα μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη στήριξη μιας βιώσιμης βιομηχανίας φυκών της ΕΕ δείχνει πώς.
Η μελέτη διερευνά τις δυνατότητες των φυκών:
- Αντικατάσταση των ιχθυοτροφών με ζωοτροφές με βάση τα φύκη στην υδατοκαλλιέργεια
- Παραγωγή βιολιπασμάτων και βιοδιεγερτικών
- Καθαρά λύματα
- Συμβολή στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής
- Στήριξη βιώσιμων συστημάτων τροφίμων και ζωοτροφών.
Στο εσωτερικό της μελέτης: μια κρυφή ματιά
Σύμφωνα με τη μελέτη, όλα τα είδη φυκών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή βιολιπασμάτων και βιοδιεγερτών φυτών επειδή περιέχουν φυσικές ενώσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη των καλλιεργειών.
Η χρήση λιπασμάτων με βάση τα φύκη μπορεί να μειώσει την απώλεια θρεπτικών ουσιών από το έδαφος που προκαλείται από τις κινήσεις των υδάτων και τον κίνδυνο ευτροφισμού (υπερανάπτυξη φυκών λόγω του υπερβολικού εμπλουτισμού των υδατικών συστημάτων με ανόργανα και θρεπτικά συστατικά), ενώ ως βιοδιεγέρτες βελτιώνουν την υγεία των φυτών.
Τα φύκη διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Τα δάση φυκιών στα ύδατα της ΕΕ καλύπτουν περίπου 902.000 km2 και θα μπορούσαν να δεσμεύσουν έως και 23,5 εκατομμύρια τόνους άνθρακα ετησίως — ποσότητα που ισοδυναμεί με 86 εκατομμύρια τόνους CO2.
Αλλά αυτά τα φυσικά οικοσυστήματα συρρικνώνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής, του ευτροφισμού, της απώλειας οικοτόπων και των χωροκατακτητικών ειδών. Η επέκταση της καλλιέργειας φυκιών μπορεί να βοηθήσει.
Για παράδειγμα, 10.000 km2 εκμεταλλεύσεων φυκιών (περιοχή ελαφρώς μεγαλύτερη από την Κύπρο) θα μπορούσαν να αποθηκεύουν έως και 1,1 εκατομμύρια τόνους άνθρακα ετησίως (περίπου 4 εκατομμύρια τόνους CO2).
Η εκτιμώμενη οικονομική αξία της απορρόφησης και αποθήκευσης αυτής της ποσότητας άνθρακα (κατάσχεση) θα μπορούσε να ανέλθει σε 17,4 δισ. EUR σε αποφευχθείσες κοινωνικές ζημίες ετησίως. Μια αμοιβαία επωφελής λύση για το κλίμα και μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία.
Τέλος, η ενσωμάτωση των φυκών στις ζωοτροφές υδατοκαλλιέργειας προσφέρει μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική λύση στα συστατικά ψαριών που αλιεύονται σε άγρια κατάσταση. Οι ζωοτροφές με βάση τα φύκη αποτελούν βιώσιμη εναλλακτική λύση έναντι του ιχθυελαίου.
Αποδίδουν τόσο καλά όσο και οι παραδοσιακές ζωοτροφές, μειώνουν την πίεση στα άγρια ψάρια και συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Βελτιώνουν επίσης την ποιότητα των ψαριών, καθιστούν τα θαλασσινά ασφαλέστερα μειώνοντας τους ρύπους και εξασφαλίζουν πιο σταθερές και αξιόπιστες προμήθειες ζωοτροφών.
Οι προκλήσεις εξακολουθούν να είναι ορατές
Ο τομέας των φυκών εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν: η παραγωγή είναι δαπανηρή, δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για ορισμένες εφαρμογές, οι όγκοι παραγωγής παραμένουν χαμηλοί και απαιτείται περισσότερη έρευνα. Απαιτείται επίσης περισσότερη καλλιέργεια φυκών.
Σήμερα, περίπου 130.000 τόνοι φυκών συλλέγονται από την άγρια φύση κάθε χρόνο και 132.700 τόνοι συλλέγονται από παραλίες σε 12 χώρες της ΕΕ. Ωστόσο, διατίθενται πολύ περισσότερα —έως και 1,17 εκατομμύρια τόνοι παραθαλάσσιων φυκών ετησίως.
Η μελέτη παρέχει λεπτομερείς συστάσεις σχετικά με τον τρόπο επέκτασης της παραγωγής και χρήσης φυκών.
Πρόκειται για μια πορεία που έχει ήδη καθοριστεί από το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τους Ωκεανούς και ενισχύεται από τις αξιοποιήσιμες γνώσεις της μελέτης. Παρουσιάζοντας τον τρόπο με τον οποίο τα φύκη συμβάλλουν στη δράση για το κλίμα, στην κυκλική χρήση των πόρων και στη βιοποικιλότητα, υπογραμμίζει τον ρόλο τους στη δημιουργία μιας βιώσιμης και καινοτόμου γαλάζιας οικονομίας.
Μελέτη για τη στήριξη μιας βιώσιμης βιομηχανίας φυκών της ΕΕ