Πώς θα επιτευχθεί ο στόχος της ΕΕ για το 80% των ενηλίκων με βασικές ψηφιακές δεξιότητες ως το 2030;
Οι ψηφιακές δεξιότητες είναι απαραίτητες για την οικοδόμηση μιας ανταγωνιστικής, χωρίς αποκλεισμούς και ανθεκτικής Ευρώπης. Παρά τις πρωτοβουλίες για τη στήριξη της αναβάθμισης των δεξιοτήτων και της επανειδίκευσης, η έκθεση «Κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας 2024» επισημαίνει ότι μόνο το 55,6% του ενήλικου πληθυσμού της ΕΕ διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες, σε σύγκριση με τον στόχο του 80 % που έχει τεθεί από το πρόγραμμα πολιτικής για την ψηφιακή δεκαετία.
Μια νέα ανάλυση του ΚΚΕρ προσδιορίζει ποιες ψηφιακές δεξιότητες πρέπει να αναπτυχθούν, ποιες ομάδες ενηλίκων χρειάζονται για να αναπτύξουν περισσότερο ψηφιακές δεξιότητες και ποιες δράσεις θα τους βοηθήσουν περισσότερο.
Κατανόηση των κενών ψηφιακών δεξιοτήτων στην ΕΕ
Ενώ οι περισσότεροι ενήλικες επιδεικνύουν επάρκεια στην επικοινωνία και τη συνεργασία — όπως η χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και μέσων κοινωνικής δικτύωσης — υπάρχουν σημαντικά κενά στη δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου (χρησιμοποιώντας διάφορα ψηφιακά εργαλεία για τη δημιουργία και επεξεργασία ψηφιακού περιεχομένου και δεδομένων), τις βασικές πρακτικές κυβερνοασφάλειας και την επιγραμμική μάθηση.
Ποιος επηρεάζεται περισσότερο;
Τα άτομα με χαμηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να έχουν ψηφιακές δεξιότητες κάτω από τις βασικές, από ό,τι άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Το εισόδημα έχει επίσης σημασία, αλλά οι επαγγελματικές διαφορές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον ψηφιακό αποκλεισμό. Οι ενήλικες που απασχολούνται σε χειρωνακτικά επαγγέλματα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο και το μέσο επίπεδο δεξιοτήτων τους είναι ακόμη χαμηλότερο από εκείνο των ατόμων που βρίσκονται εκτός της αγοράς εργασίας ή είναι άνεργοι.
Υπάρχουν επίσης διαφορές μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, οι οποίες αντανακλούν κοινωνικοοικονομικές και δημογραφικές διαφορές.
Οι παράγοντες αυτοί έχουν ακόμη μεγαλύτερη επίδραση όταν συνδυάζονται. Για παράδειγμα, αν λάβουμε υπόψη την ηλικία από μόνη της, το 32% των νέων (16-24) εμφανίζει κάτω από τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες, ενώ είναι νέοι και με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης αυξάνει αυτή την πιθανότητα στο 43%.
Αυξημένη πιθανότητα ύπαρξης ψηφιακών δεξιοτήτων κάτω των βασικών ανά φύλο, ηλικία και άλλα χαρακτηριστικά στην ΕΕ. Υπολογισμός με βάση τον δείκτη ψηφιακών δεξιοτήτων 2.0 της Eurostat για το 2023. Η πράσινη κουκκίδα είναι το ποσοστό των κάτω των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων του πληθυσμού, η κόκκινη κουκκίδα είναι το ποσοστό όταν συνδυάζεται με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2025.
Βήματα για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων
Το πρόγραμμα πολιτικής της ΕΕ για την ψηφιακή δεκαετία έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι το 80 % των ενηλίκων διαθέτουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες έως το 2030. Ωστόσο, στην έκθεση για την κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας του 2024 τονίζεται ότι, χωρίς περαιτέρω μέτρα, μόνο το 60 % του πληθυσμού θα έχει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες έως το 2030.
Για να καλυφθεί το χάσμα, η μελέτη του ΚΚΕρ προτείνει την προσαρμογή των πολιτικών στις ομάδες που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, ιδίως στους ενήλικες με ψηφιακές δεξιότητες κάτω των βασικών. Οι δράσεις, για παράδειγμα όσον αφορά την κατάρτιση, θα πρέπει να επικεντρώνονται στη δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου, την ασφάλεια και τις δραστηριότητες επίλυσης προβλημάτων, δεδομένου ότι αυτοί είναι οι τομείς που παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ των ομάδων ψηφιακών δεξιοτήτων κάτω των βασικών και των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων.
Οι νέοι με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης θα πρέπει να υποστηριχθούν με μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων στην υποχρεωτική εκπαίδευση και την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ). Οι νέοι ενήλικες θα χρειαστούν επίσης περισσότερες ευκαιρίες για να αποκτήσουν ψηφιακές δεξιότητες εκτός της επίσημης εκπαίδευσης· αυτό περιλαμβάνει τόσο την άτυπη κατάρτιση όσο και την κατάρτιση στον χώρο εργασίας.
Οι πολιτικές πρέπει επίσης να επικεντρωθούν στη στήριξη των ηλικιωμένων πληθυσμών και των ατόμων με περιορισμένη ψηφιακή έκθεση, ιδίως το 8 % των ενηλίκων που αναφέρουν περιορισμένη ή μηδενική χρήση του διαδικτύου.
Ιστορικό
Η παρούσα ανάλυση του ΚΚΕρ βασίζεται στα στοιχεία της Eurostat για τον δείκτη ψηφιακών δεξιοτήτων (DSI) της Eurostat για το 2023. Ο δείκτης χρησιμοποιείται κυρίως για την παρακολούθηση της προόδου προς την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν από την ψηφιακή δεκαετία. Τα επίπεδα ψηφιακών δεξιοτήτων υπολογίζονται σε πέντε βασικούς τομείς ικανοτήτων με βάση το ευρωπαϊκό πλαίσιο ψηφιακών ικανοτήτων για τους πολίτες (DigComp): παιδεία πληροφοριών και δεδομένων, επικοινωνία και συνεργασία, δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου, ασφάλεια, επίλυση προβλημάτων.
Το πρόγραμμα πολιτικής για την ψηφιακή δεκαετία έχει ως στόχο να καταστήσει την Ευρώπη παγκόσμιο ηγέτη στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Για τη στήριξη αυτής της προσπάθειας, η ΕΕ διέθεσε 26,3 δισ. EUR για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων μεταξύ 2021 και 2027. Τα πορίσματα του ΚΚΕρ παρέχουν κρίσιμες πληροφορίες για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους εκπαιδευτικούς και τους οργανισμούς που προσπαθούν να καλύψουν τα κενά ψηφιακών δεξιοτήτων.
Για να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων για το 2030, η Επιτροπή παρουσίασε σήμερα την πρότασή της για μια Ένωση Δεξιοτήτων που θα εστιάζει στις επενδύσεις, την εκπαίδευση ενηλίκων και τη διά βίου μάθηση, τη διατήρηση δεξιοτήτων και την αναγνώριση διαφόρων τύπων κατάρτισης, ώστε να μπορούν τα άτομα να εργάζονται σε ολόκληρη την Ένωσή μας.