Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος ενίσχυσης του δυναμικού του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας;
Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας στοχεύει στη διαμόρφωση ενός δυναμικού και ελκυστικού περιβάλλοντος για ερευνητές και φορείς καινοτομίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, ώστε να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός στο ευρωπαϊκό ερευνητικό τοπίο. Σε πρόσφατη ανακοίνωση της ΕΕ διαπιστώνεται ότι, ενώ η ΕΕ έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την αύξηση της ελκυστικότητας, της αποτελεσματικότητας και της ολοκλήρωσης του τομέα, υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω ενίσχυση του δυναμικού του τομέα.
Η ανακοίνωση προσδιορίζει 4 τομείς στους οποίους απαιτείται μελλοντική δράση:
- Προτεραιότητα στις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις: Η ΕΕ συνεργάζεται με τις χώρες της για την ευθυγράμμιση των προσπαθειών έρευνας και καινοτομίας και τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων. Ωστόσο, η Ευρώπη απέχει ακόμη πολύ από την επίτευξη του στόχου να επενδύεται το 3 % του ΑΕΠ της ΕΕ στην έρευνα και την ανάπτυξη. Χρειάζεται να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για τη μείωση των κανονιστικών, νομικών και διοικητικών εμποδίων στις ιδιωτικές επενδύσεις, η οποία είναι απαραίτητη για την προσέλκυση περισσότερων επενδυτών και φορέων καινοτομίας.
- Βελτίωση της πρόσβασης στην αριστεία: Η στήριξη που παρέχεται στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και των προγραμμάτων κινητικότητας της ΕΕ συνέβαλε στην ενίσχυση των δικτύων επιστημονικής συνεργασίας. Πάνω από 1 δισ. ευρώ έχουν επενδυθεί για τη στήριξη της ανάπτυξης ισχυρότερων ικανοτήτων έρευνας και καινοτομίας σε χώρες της ΕΕ με χαμηλότερες επιδόσεις. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για τη μείωση της γραφειοκρατίας και την παροχή καλύτερης πληροφόρησης σχετικά με τις διαθέσιμες ευκαιρίες για τους ερευνητές.
- Οικονομική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας είναι πλέον ο μεγαλύτερος επενδυτής στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας στην Ευρώπη. Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας έχει στηρίξει, από κοινού με τις χώρες της ΕΕ, την ανάπτυξη στοχευμένης καθοδήγησης για την οικονομική εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων της έρευνας και των τεχνολογικών χαρτών πορείας, αλλά η Ευρώπη εξακολουθεί να χρειάζεται περισσότερα επιχειρηματικά κεφάλαια για την υλοποίηση ρηξικέλευθων καινοτομιών.
- Εμβάθυνση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας: Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας έχει οδηγήσει σε σημαντική πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της επαγγελματικής εξέλιξης των ερευνητών και ερευνητριών, αλλά υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν ακόμη. Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αξίες, το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» άνοιξε τον δρόμο για την περαιτέρω ενίσχυση της ισότητας των φύλων και της ακεραιότητας της έρευνας, της ανοικτής επιστήμης και των προσπαθειών ανταλλαγής δεδομένων. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να αντιμετωπιστούν οι εναπομένουσες ανισότητες όσον αφορά τις ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης σε ολόκληρη την ΕΕ και να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και προσβασιμότητα των ευρωπαϊκών ερευνητικών και τεχνολογικών υποδομών.
Η πρόσφατη έκθεση Draghi και οι πολιτικές κατευθύνσεις για την επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τονίζουν πως η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν κρίσιμους μοχλούς οικονομικής ανθεκτικότητας, ανταγωνιστικότητας και ευημερίας. Η τελευταία ανακοίνωση επιβεβαιώνει τη δέσμευση της ΕΕ να θέσει την έρευνα και την καινοτομία στο επίκεντρο της μελλοντικής ανάπτυξης της Ευρώπης.
Για περισσότερες πληροφορίες
Πλατφόρμα του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας
Θεματολόγιο πολιτικής του ΕΧΕ 2022-24