Ο αναθεωρητισμός της Ρωσίας παραπέμπει στον αναθεωρητισμό της Τουρκίας
Ο αναθεωρητισμός της Ρωσίας και της Τουρκίας παρουσιάζει ομοιότητες και διαφορές, καθώς αμφότερες οι χώρες επιδιώκουν να επαναπροσδιορίσουν την γεωπολιτική τους θέση και να αμφισβητήσουν τη μεταπολεμική τάξη πραγμάτων. Ωστόσο, οι λόγοι, οι στόχοι και τα μέσα που χρησιμοποιούν διαφέρουν.
Ομοιότητες μεταξύ Ρωσικού και Τουρκικού αναθεωρητισμού
1. Αμφισβήτηση διεθνών συνθηκών και συνόρων:
- Η Ρωσία αμφισβήτησε τα σύνορα μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, προχωρώντας σε ενέργειες όπως η προσάρτηση της Κριμαίας (2014) και η υποστήριξη αποσχιστικών κινημάτων σε Ουκρανία και Γεωργία.
- Η Τουρκία αμφισβητεί τη Συνθήκη της Λωζάνης και τη Συνθήκη των Παρισίων, διεκδικώντας θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο και εντείνοντας την πίεση για διεύρυνση της κυριαρχίας της.
2. Ιδεολογική αφήγηση:
- Η Ρωσία προωθεί το δόγμα του “Ρωσικού Κόσμου” (Russkiy Mir), με έμφαση στη θρησκευτική, πολιτιστική και ιστορική της ενότητα με τους γείτονές της.
- Η Τουρκία χρησιμοποιεί το δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας” και την αναβίωση του νεο-οθωμανισμού, αναζητώντας ηγεμονικό ρόλο στον μουσουλμανικό και τουρκικό κόσμο.
3. Στρατιωτική ισχύς ως εργαλείο πολιτικής:
- Η Ρωσία επενδύει στον στρατό για να επεκτείνει την επιρροή της (π.χ. Συρία, Λιβύη, Ουκρανία).
- Η Τουρκία χρησιμοποιεί στρατιωτικές επιχειρήσεις για να επιτύχει τους στόχους της (π.χ. Συρία, Λιβύη, Ιράκ, Αρμενία).
4. Αντιδυτική στάση:
- Και οι δύο χώρες προβάλλουν τη Δύση ως εχθρό που περιορίζει την κυριαρχία τους, υπονομεύοντας τη σταθερότητα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Διαφορές μεταξύ Ρωσικού και Τουρκικού αναθεωρητισμού
1. Γεωγραφική στόχευση:
- Ο αναθεωρητισμός της Ρωσίας είναι ευρύτερος και επικεντρώνεται σε παγκόσμια κλίμακα, επηρεάζοντας τη σφαίρα επιρροής της στην Ανατολική Ευρώπη, την Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή.
- Ο αναθεωρητισμός της Τουρκίας είναι περισσότερο περιφερειακός, εστιάζοντας στη Μέση Ανατολή, τη Μεσόγειο και τον Καύκασο.
2. Ιστορικό υπόβαθρο:
- Η Ρωσία επικαλείται τη νοσταλγία για την ισχύ της Σοβιετικής Ένωσης.
- Η Τουρκία αναφέρεται στην οθωμανική αυτοκρατορία και τον ρόλο της ως περιφερειακής υπερδύναμης.
3. Σχέσεις με τη Δύση:
- Η Ρωσία βρίσκεται σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τη Δύση.
- Η Τουρκία, αν και μέλος του ΝΑΤΟ, ακολουθεί συχνά διπλωματική ισορροπία, αξιοποιώντας τη θέση της για να αποκομίσει γεωπολιτικά οφέλη.
Συμπέρασμα
Ο αναθεωρητισμός της Ρωσίας και της Τουρκίας βασίζεται στην επιθυμία για ανάκτηση ισχύος και γεωπολιτικής επιρροής, υπονομεύοντας τη σταθερότητα της διεθνούς τάξης. Αν και η μεθοδολογία τους διαφέρει, αμφότερες οι χώρες αποτελούν προκλήσεις για τη Δύση και την περιφερειακή ασφάλεια. Η σύγκριση τους καταδεικνύει πώς ο αναθεωρητισμός μπορεί να πάρει διαφορετικές μορφές αλλά να έχει παρόμοια αποσταθεροποιητικά αποτελέσματα.
Κείμενο: Νικόλαος Ι. Καραμάνος