Νέα μελέτη εντοπίζει παγκόσμια hotspots ζωονοσογόνων απειλών

Μελέτη μοντελοποίησης του ΚΚΕρ —με τη χρήση μηχανικής μάθησης και δορυφορικών δεδομένων— αποκαλύπτει ότι το 9,3% της παγκόσμιας χερσαίας επιφάνειας διατρέχει υψηλό ή πολύ υψηλό κίνδυνο εκδήλωσης νόσων, όπως ο Έμπολα, ο Ζίκα και ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας-Κονγκό, μαζί με πέντε άλλες νόσους που έχουν καταχωριστεί ως νόσοι προτεραιότητας στην παρακολούθηση του ΠΟΥ.για τη δυνατότητά τους να προκαλέσουν επιδημίες και πανδημίες.

Παγκόσμιος χάρτης κινδύνου ασθενειών

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το 6,3% της παγκόσμιας χερσαίας επιφάνειας βρίσκεται σε υψηλό και το 3% σε πολύ υψηλό κίνδυνο, οι περισσότερες από αυτές τις γεωγραφικές περιοχές βρίσκονται στη Λατινική Αμερική και την Ωκεανία.

Το ποσοστό της έκτασης κάθε ηπείρου με υψηλό και πολύ υψηλό κίνδυνο εμφάνισης εστιών είναι το μεγαλύτερο στη Λατινική Αμερική (27,1%), ακολουθούμενη από την Ωκεανία (18,6%), την Ασία (6,9%), την Αφρική (5,2%), την Ευρώπη (0,2%) και τη Βόρεια Αμερική (0,08%).

Περίπου το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιοχές μεσαίου κινδύνου, ενώ το 3% των ανθρώπων ζει σε περιοχές υψηλού και πολύ υψηλού κινδύνου.

Επίπεδα κινδύνου των νόσων προτεραιότητας του ΠΟΥ σε διάφορες περιοχές. Ο πίνακας παρέχει μια σύνοψη των αποτελεσμάτων, παρουσιάζοντας το ποσοστό της χερσαίας έκτασης και του μέσου πληθυσμού (σε εκατομμύρια) που εμπίπτουν σε κάθε κατηγορία κινδύνου κατά την περίοδο της μελέτης. Ο κατάλογος νόσων προτεραιότητας περιλαμβάνει τη νόσο COVID-19· αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας-Κονγκό (CCHF)· νόσος του ιού Έμπολα και νόσος του ιού Marburg (MVD)· πυρετός Lassa· αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (MERS) και σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS)· Νόσος του ιού Nipah (NiV)· Πυρετός της κοιλάδας του Rift (RVF)· Ζίκα· και ένα σύμβολο κράτησης θέσης για μια άγνωστη «Ασθένεια X». 

Πηγή: Επιστημονικές προόδους – https://doi.org/10.1126/sciadv.adw6363

Τι οδηγεί στην εμφάνιση ζωονόσων που μπορούν να οδηγήσουν σε επιδημίες και πανδημίες;

Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science Advances, Assessing the risk of diseases with epidemic and pandemic potential in a changing world (Αξιολόγηση του κινδύνου ασθενειών με δυνατότητα επιδημίας και πανδημίας σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο) αναλύει τη σχέση μεταξύ των κύριων παραγόντων που απορρέουν από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και του κινδύνου εκδήλωσης νόσων προτεραιότητας του ΠΟΥ, με εξαίρεση τη νόσο COVID-19.

Ο κατάλογος του ΠΟΥ αποτελείται από εννέα ζωονόσους, οι οποίες προκαλούνται από τη μετάδοση παθογόνων παραγόντων από τα ζώα στον άνθρωπο.

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες και η πίεση που ασκούν στο κλίμα και το περιβάλλον οδηγούν στην εκδήλωση ασθενειών με πολλαπλούς και πολύπλοκους τρόπους. Η μελέτη δείχνει ότι οι κλιματικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων των αυξανόμενων θερμοκρασιών, των υψηλότερων ετήσιων επιπέδων βροχοπτώσεων σε ορισμένες περιοχές και των ελλειμμάτων νερού σε άλλες, αυξάνουν τον κίνδυνο επιδημιών ασθενειών.

Επιπλέον, οι αλλαγές στη χρήση γης, οι ανθρώπινοι οικισμοί κοντά σε δασικές περιοχές, η αύξηση του πληθυσμού και της πυκνότητας του ζωικού κεφαλαίου και η απώλεια βιοποικιλότητας συμβάλλουν σε αυτόν τον κίνδυνο.

Η μελέτη επιβεβαιώνει επίσης ότι η πυκνότητα του πληθυσμού παραμένει κυρίαρχος παράγοντας για την ενίσχυση του κινδύνου, ξεπερνώντας τη συμβολή άλλων επιμέρους παραγόντων.

Τέλος, τα πορίσματα αναδεικνύουν το μεγάλο δυναμικό των περιβαλλοντικών πολιτικών, όπως οι πρακτικές βιώσιμης χρήσης της γης και οι προσπάθειες διατήρησης, για τη μείωση του κινδύνου πανδημίας.

Δείκτης επιδημικού κινδύνου σε επίπεδο χώρας

Η μελέτη παρέχει έναν παγκόσμιο χάρτη κινδύνου και έναν δείκτη επιδημικού κινδύνου για κάθε χώρα σε σχέση με την ικανότητά της να ανταποκρίνεται σε ζωονοσογόνες απειλές.

Ο δείκτης, ο οποίος συνδυάζει τον μέγιστο κίνδυνο εμφάνισης εστιών με δεδομένα ανά χώρα σχετικά με την ανταπόκριση σε ζωονοσογόνα συμβάντα, κατατάσσει την Παπούα Νέα Γουινέα και τη Δημοκρατία του Κονγκό στην κορυφή.

Οι συντάκτες υπογραμμίζουν την ανάγκη για ολοκληρωμένες προσεγγίσεις που συνδυάζουν την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τη βιώσιμη διαχείριση της γης και την ετοιμότητα για τη δημόσια υγεία. Η ανάλυσή τους καταδεικνύει επίσης την αξία της προγνωστικής μοντελοποίησης στον εντοπισμό ζωνών υψηλού κινδύνου και στην καθοδήγηση στοχευμένων παρεμβάσεων.

Καθώς οι ζωονοσογόνες απειλές συνεχίζουν να εμφανίζονται, τα ευρήματα της μελέτης παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες που μπορούν να τροφοδοτήσουν τις προσπάθειες προετοιμασίας και αντιμετώπισης πιθανών επιδημιών, συμβάλλοντας τελικά στη μείωση του κινδύνου μελλοντικών επιδημιών.

Από την ίδρυσή της —και όπως επιβεβαιώνεται στην πρόσφατη στρατηγική ιατρικών αντιμέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής— η Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA) εργάζεται ενεργά για να διασφαλίσει τη διαθεσιμότητα οικονομικά προσιτών ιατρικών αντιμέτρων (MCM) και την πρόσβαση σε αυτά.

Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις ευαίσθητες ως προς το κλίμα απειλές προτεραιότητας που εντοπίστηκαν στη μελέτη του ΚΚΕρ, συμπεριλαμβανομένων των ιογενών απειλών όπως ο Έμπολα, ο Ζίκα και ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας-Κονγκό, και των οποίων η γεωγραφική εξάπλωση και εμφάνιση οφείλονται όλο και περισσότερο στην κλιματική αλλαγή.

Σχετικό περιεχόμενο

Αξιολόγηση του κινδύνου ασθενειών με επιδημικό και πανδημικό δυναμικό σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο