Μπορεί ο τομέας των πλαστικών να γίνει πιο βιώσιμος;

17/11/2025

Το 2022 η Ευρωπαϊκή Ένωση κατανάλωσε 62,8 εκατομμύρια τόνους πλαστικού, με μέσο όρο 140 kg ανά άτομο. Το 92% αυτού του πλαστικού (περίπου 58 εκατομμύρια τόνοι) παρήχθη στην ΕΕ. Οι εισαγωγές είναι ιδιαίτερα σημαντικές στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας, ο οποίος αντιπροσωπεύει το 32,4% του συνόλου των πλαστικών που εισάγονται στην ΕΕ κάθε χρόνο.

Το ίδιο έτος, η παραγωγή και η κατανάλωση πλαστικών στην ΕΕ (πλήρης κύκλος ζωής) παρήγαγε το ισοδύναμο άνω των 252 εκατομμυρίων τόνων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, με τις διαδικασίες παραγωγής να ευθύνονται από μόνες τους για το 58% των κλιματικών επιπτώσεων. Για να το θέσουμε σε προοπτική: εάν η παραγωγή και η κατανάλωση πλαστικών στην ΕΕ ήταν χώρα, θα ήταν η 5η μεγαλύτερη πηγή εκπομπών στην ΕΕ.

Η παγκόσμια κατανάλωση πλαστικών αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2060, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ., οι δράσεις πολιτικής και βιομηχανίας είναι απαραίτητες για τη μείωση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τα πλαστικά, ιδίως από τα πλαστικά απόβλητα.

Back to previous chart.

Ανακύκλωση μόνο ενός περιορισμένου ποσοστού πλαστικών αποβλήτων

Η ΕΕ παρήγαγε 42,5 εκατομμύρια τόνους πλαστικών αποβλήτων το 2022. Περίπου το 80% αποτεφρώθηκε ή διατέθηκε σε χώρους υγειονομικής ταφής. Παρά την πενταπλάσια αύξηση της ικανότητας ανακύκλωσης της ΕΕ από το 1996, ανακυκλώνεται μόνο το 20% περίπου των πλαστικών αποβλήτων της.

Μόνο ο τομέας της συσκευασίας αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ των συνολικών παραγόμενων αποβλήτων. Ωστόσο, χάρη στα καθιερωμένα συστήματα συλλογής, σχεδόν το 35% αυτών των αποβλήτων αποστέλλεται για ανακύκλωση.

Αυτό είναι ένα σχετικά καλό ποσοστό: άλλοι τύποι αποβλήτων που συλλέγονται ως μεικτό κλάσμα και δεν υποβάλλονται σε κατάλληλη διαλογή συνήθως αποτεφρώνονται ή καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής. Αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα, με τα απόβλητα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, εκ των οποίων μόνο το 1,5% αποστέλλεται για ανακύκλωση.

Συνολικά 3,7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών (σχεδόν το 6% της κατανάλωσης πλαστικών στην ΕΕ) χάθηκαν στο περιβάλλον. Σχεδόν το 45% των απωλειών αυτών σημειώθηκαν κατά το στάδιο της κατανάλωσης, ιδίως λόγω των απορριμμάτων συσκευασίας, της φθοράς των ελαστικών ή του πλυσίματος των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.

Το 38% των απωλειών αυτών οφείλονταν σε κακή διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων ή σε απώλειες κατά την αποτέφρωση και την υγειονομική ταφή των πλαστικών αποβλήτων. Το μεγαλύτερο μέρος του πλαστικού που χάνεται στο περιβάλλον πηγαίνει στο έδαφος, αλλά και στο νερό (0,7 εκατομμύρια τόνοι).

Πώς να μειώσετε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των πλαστικών

Μια νέα έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα των ροών πλαστικών στην ΕΕ και των περιβαλλοντικών επιπτώσεών τους σε διάφορους τομείς. Η μελέτη προσδιορίζει επίσης πιθανούς τομείς παρέμβασης για να καταστεί πιο βιώσιμη η αξιακή αλυσίδα των πλαστικών.

Σύμφωνα με την έκθεση του JRC, μεταξύ 2018 και 2022 σημειώθηκε μείωση της παραγωγής πλαστικών της ΕΕ λόγω παραγόντων όπως οι διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου ή η παγκόσμια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα.

Στο μέλλον, η επιτάχυνση της μετάβασης στην παραγωγή από άλλες πηγές εκτός των παρθένων ορυκτών, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών αποβλήτων και της βιομάζας, θα ήταν ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για την προώθηση της ανακύκλωσης και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Τα πλαστικά βιολογικής προέλευσης εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε πολύ χαμηλούς όγκους συνολικά, αλλά γίνονται όλο και πιο συνηθισμένα στις συσκευασίες, οι οποίες αποτελούν τον μεγαλύτερο τομέα χρήσης πλαστικών.

Η χρήση αυτών των φιλικότερων προς το περιβάλλον υλικών θα συμβάλει στη μείωση των εκπομπών που συνδέονται με την παραγωγή πλαστικών με βάση τα ορυκτά καύσιμα.

Η βελτίωση της συλλογής και της διαλογής πλαστικών αποβλήτων θα μειώσει τις απώλειες πλαστικών στο περιβάλλον, θα ενισχύσει την ανακύκλωση και, τελικά, θα προωθήσει μια πιο κυκλική αξιακή αλυσίδα. Η μελέτη υπογραμμίζει ότι ο συνδυασμός μηχανικής και χημικής ανακύκλωσης θα μπορούσε να αποδειχθεί θεμελιώδης.

Η χημική ανακύκλωση, η οποία επί του παρόντος αποτελεί αμελητέο μερίδιο του τομέα, μπορεί στην πραγματικότητα να καταστήσει δυνατή τη διαχείριση υλικών που δεν θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν με άλλες μεθόδους.