Η Ουκρανία επλήγη από πυρκαγιές ρεκόρ το 2024

14/05/2025

Υπάρχει σαφής συσχέτιση μεταξύ του πολεμικού μετώπου και των ζημιών από πυρκαγιές, σύμφωνα με νέα μελέτη του Κοινού Κέντρου Ερευνών.

Η νέα έκθεση του ΚΚΕρ σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική το 2024 δείχνει ότι το 2024 η Ουκρανία είχε τη χειρότερη περίοδο πυρκαγιών που καταγράφηκε ποτέ στο σύστημα πληροφοριών της ΕΕ για τις δασικές πυρκαγιές (EFFIS). Σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες, σχεδόν ένα εκατομμύριο εκτάρια (965000 εκτάρια) κάηκαν στην Ουκρανία το 2024, δηλαδή πάνω από το διπλάσιο της έκτασης που κάηκε σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση κατά την ίδια περίοδο. Οι περισσότερες μεγάλες πυρκαγιές συνέβησαν το καλοκαίρι, όταν οι συνθήκες ήταν ξηρές και ζεστές.

Η χωρική κατανομή των πυρκαγιών ταιριάζει με τη γραμμή του μετώπου πολέμου μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, δείχνοντας τον αντίκτυπο της παράνομης εισβολής της Ρωσίας στα δάση της Ουκρανίας. Οι επιπτώσεις της σύγκρουσης φαίνεται να ήταν χειρότερες το 2024 από ό, τι σε προηγούμενες περιόδους πυρκαγιών από την έναρξη του πολέμου.

Εντοπισμός πυρκαγιών στην Ουκρανία το 2024 © EU, 2025 — GWIS

Μια καταστροφική χρονιά για την Πορτογαλία

Το 2024 ήταν το χειρότερο έτος για τις δασικές πυρκαγιές στην Πορτογαλία από το 2017, με 147000 εκτάρια γης να έχουν πληγεί. Κρίσιμες πυρκαγιές σημειώθηκαν στις αρχές της εποχής των δασικών πυρκαγιών στο νησί της Μαδέρα. Στη συνέχεια, γύρω στα μέσα Σεπτεμβρίου, μια σειρά από μεγάλες πυρκαγιές ξέσπασαν ταυτόχρονα στην ηπειρωτική χώρα. Πάνω από 110000 εκτάρια κάηκαν σε μόλις μία εβδομάδα — περίπου το ένα τέταρτο της συνολικής έκτασης που κάηκε στην ΕΕ την περίοδο του 2024.

Πώς εξελίχθηκε η περίοδος των δασικών πυρκαγιών του 2024 στην ΕΕ και πέραν αυτής

Μια ευρύτερη άποψη δείχνει ότι το 2024 ήταν ένα αρκετά μέσο έτος με ήπιες πυρκαγιές σε ολόκληρη την ΕΕ, εν μέρει χάρη στις διαλείπουσες βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Τα καλά επίπεδα υγρασίας νερού στη βλάστηση μείωσαν τις συνθήκες κινδύνου πυρκαγιάς, περιορίζοντας τον αριθμό των πυρκαγιών και αποτρέποντας την εξάπλωση πυρκαγιάς.

Οι πυρκαγιές έκαψαν σχεδόν 1,9 εκατομμύρια εκτάρια σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Μετά την Ουκρανία και την Πορτογαλία, οι μεγαλύτερες καμένες περιοχές ήταν στην Τουρκίγιε, τη Βόρεια Μακεδονία και την Ιταλία. Η Ουκρανία, το Τουρκίγιε, η Ιταλία, η Ρουμανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και ο Λίβανος είχαν το μεγαλύτερο αριθμό αναφλέξεων.

Περίπου 147609 εκτάρια καμένης γης στην ΕΕ ήταν προστατευόμενες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων περιοχών που αποτελούν μέρος του δικτύου Natura 2000, του δικτύου προστατευόμενων περιοχών που καλύπτει τα πιο πολύτιμα και απειλούμενα είδη και οικοτόπους της Ευρώπης. Αυτό αντιστοιχεί στο 70 % περίπου του ποσού που καταγράφηκε το 2023 και σε λιγότερο από το ήμισυ του συνόλου του 2022. Η Πορτογαλία, η Βουλγαρία και η Ισπανία αντιπροσώπευαν σχεδόν το 60 % της συνολικής έκτασης που κάηκε στις εν λόγω προστατευόμενες περιοχές.

Ο ρόλος της ΕΕ στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών

Το σύστημα πληροφοριών της ΕΕ για τις δασικές πυρκαγιές (EFFIS) παρακολούθησε και χαρτογράφησε εγκαίρως περίπου 1,9 εκατομμύρια εκτάρια που κάηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση πολλών από αυτές τις πυρκαγιές, παρέχοντας χάρτες του Copernicus που προέρχονται από δορυφόρους σε πραγματικό χρόνο για την οριοθέτηση των πληττόμενων περιοχών και την αξιολόγηση των ζημιών.

Όταν μια καταστροφή όπως μια πυρκαγιά χτυπά, οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο μπορεί να ζητήσει βοήθεια μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ. Η βοήθεια με τη μορφή πυροσβεστικών αεροσκαφών, ελικοπτέρων, εξοπλισμού και ομάδων αποστέλλεται στη συνέχεια με συντονισμένο, ταχύ και αποτελεσματικό τρόπο, επιδεικνύοντας ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.

Ιστορικό

Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις δασικές πυρκαγιές (EFFIS) υποστηρίζεται από την ομάδα εμπειρογνωμόνων για τις δασικές πυρκαγιές, η οποία είναι ένα δίκτυο 43 χωρών που ανταλλάσσουν εναρμονισμένες πληροφορίες σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές και αξιολογούν τις επιπτώσεις τους στην Ευρώπη. Είναι επίσης μια πλατφόρμα για την ανταλλαγή ορθών πρακτικών σχετικά με την πρόληψη των πυρκαγιών, την πυρόσβεση, την αποκατάσταση και άλλες δραστηριότητες διαχείρισης πυρκαγιών.

Από το 2015, το EFFIS είναι ένα από τα συστατικά στοιχεία των υπηρεσιών διαχείρισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης του Copernicus, του προγράμματος γεωσκόπησης της ΕΕ, το οποίο παρέχει πληροφορίες για τον πλανήτη και το περιβάλλον του τόσο από δορυφορική παρακολούθηση όσο και από επιτόπια δεδομένα.