Για την παροχή συνεχούς στήριξης στην ουκρανική έρευνα, η Επιτροπή τριπλασιάζει τον αρχικό προϋπολογισμό του προγράμματος υποτροφιών Eurizon σε 4.5 εκατ. EUR στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη». Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει φέρει καθημερινά προκλήσεις για τους ερευνητές. Η διαρκής απειλή επιθέσεων σε υποδομές ζωτικής σημασίας, καθώς και η αδυναμία μετακίνησης και η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης έχουν παρεμποδίσει την πρόοδο της έρευνας. Παρά τις προκλήσεις αυτές, οι Ουκρανοί επιστήμονες παραμένουν προσηλωμένοι στο έργο τους.
Το πρόγραμμα υποτροφιών Eurizon αναμένεται να έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στο έργο των Ουκρανών ερευνητών, συμπεριλαμβανομένης της ευκαιρίας να επανεκκινήσουν τα έργα τους, να διεξαγάγουν έρευνα αιχμής, να δημιουργήσουν σταθερές επαφές με διεθνείς εταίρους και να διευρύνουν τη διάδοση της έρευνας. Το πρόγραμμα υποτροφιών θα τους επιτρέψει επίσης να μειώσουν το άγχος, να βοηθήσουν στην επίλυση οικογενειακών δυσκολιών, να αποκτήσουν πρόσβαση σε ξένες πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες, να διατηρήσουν ειδικούς ΤΠ και να εντοπίσουν τάσεις και βέλτιστες πρακτικές στη δημόσια διαχείριση.
Συνολικά, 65 έργα, συμπεριλαμβανομένων 324 Ουκρανών επιστημόνων, θα επωφεληθούν από το πρόγραμμα υποτροφιών. Ορισμένα έχουν ήδη ξεκινήσει τη δραστηριότητά τους, με την τελευταία ομάδα έργων να λαμβάνει τις επιχορηγήσεις τους και να ξεκινά από τις 1 Μαΐου.
Τα έργα θα διεξάγουν την έρευνά τους σε όλους τους επιστημονικούς τομείς και θα διεξάγονται σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές.
Ιστορικό
Τον Απρίλιο του 2023, το χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ έργο Eurizon δρομολόγησε το πρόγραμμα υποτροφιών «Remote Research Grants for Researchers from Ukraine» (Επιχορηγήσεις έρευνας εξ αποστάσεως για ερευνητές από την Ουκρανία). Στόχος ήταν η παροχή βραχυπρόθεσμων υποτροφιών διάρκειας 6 ή 12 μηνών σε ευάλωτους ερευνητές. Το πρόγραμμα υποτροφιών χρηματοδοτεί ερευνητικά έργα που υλοποιούνται σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές.
Αρχικά, το έργο Eurizon προέβλεπε την υποβολή 70 αιτήσεων κατ’ ανώτατο όριο και αναμενόταν να στηρίξει περίπου 22 ομάδες, συνολικού αριθμού περίπου 90 ερευνητών, με προϋπολογισμό 1.5 εκατ. ευρώ. Η πρόσκληση ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2023, μετά από εκτεταμένη εκστρατεία διάδοσης στην Ουκρανία. Η απάντηση υπερέβη τις προσδοκίες, με συνολικά 786 αιτήσεις, εκ των οποίων οι 730 ήταν επιλέξιμες. Για την κάλυψη της υψηλής ζήτησης, τον Ιανουάριο του 2024, η Επιτροπή αποφάσισε να τριπλασιάσει τον αρχικό προϋπολογισμό σε 4.5 εκατ. ευρώ, χρηματοδοτώντας τώρα 65 έργα, συμπεριλαμβανομένων 324 ερευνητών.
Οι αιτήσεις προήλθαν από όλη την Ουκρανία, με πλειοψηφία από το Κίεβο, ακολουθούμενες από το Kharkiv και το Lviv. Οι νέοι ερευνητές εκπροσωπήθηκαν ικανοποιητικά μεταξύ των αιτούντων. Όσον αφορά τη διάσταση του φύλου, το 88 % των ομάδων περιλάμβανε γυναίκες.
Οι επιλέξιμες αιτήσεις κάλυπταν διάφορους θεματικούς τομείς, όπως:
- 38 % φυσικές επιστήμες και μηχανική
- 15 % περιβάλλον
- 15 % κοινωνική και πολιτιστική καινοτομία
- 14 % υγεία και τρόφιμα
- 10 % ενέργεια
- 6 % υποδομές δεδομένων, υπολογιστικής και ψηφιακής έρευνας
Λόγω του συνεχιζόμενου επιθετικού πολέμου της Ρωσίας, η Ουκρανία βρίσκεται αντιμέτωπη με κλιμακούμενες ζημίες στις ερευνητικές υποδομές, υλικοτεχνικές και οικονομικές προκλήσεις για τη διατήρηση των ερευνητικών δραστηριοτήτων εντός της χώρας, καθώς και με απώλεια ειδικευμένων επαγγελματιών.
Ένα από τα ορόσημα είναι η έναρξη λειτουργίας του γραφείου του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» στο Κίεβο. Επιπλέον, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να παράσχει άλλη ειδική, πρακτική βοήθεια στην ουκρανική κοινότητα έρευνας και καινοτομίας.