Η ΕΕ επενδύει 7,3 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης ταλέντων της

10/07/2025

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επενδύει πάνω από 7,3 δισ. ευρώ μέσω του προσφάτως εγκριθέντος προγράμματος εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για το 2025 με σκοπό την ενίσχυση της ευρωπαϊκής μηχανής έρευνας και καινοτομίας και του παγκόσμιου πλεονεκτήματος. Αυτό θα δώσει ώθηση στην επιστήμη αιχμής, θα επιταχύνει την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση της ΕΕ και θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.

Το πρόγραμμα θα συμβάλει στην προσέλκυση και τη διατήρηση κορυφαίων ερευνητών στην Ευρώπη και θα προσφέρει στοχευμένη στήριξη σε όσους πλήττονται από τον πόλεμο και τον εκτοπισμό. Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών, η Επιτροπή επικαιροποιεί το μέρος του προγράμματος εργασίας των δράσεων Marie Skłodowska-Curie (MSCA) 2023-25 για να προσφέρει μεγαλύτερη στήριξη στους Ουκρανούς επιστήμονες και να δρομολογήσει ένα νέο πιλοτικό πρόγραμμα MSCA «Επιλέξτε την Ευρώπη για την επιστήμη», το οποίο θα προσφέρει μεγαλύτερη στήριξη και ευκαιρίες στους ερευνητές που βρίσκονται στην αρχή της σταδιοδρομίας τους, συμπεριλαμβανομένων ανταγωνιστικών επιδομάτων και συμβάσεων μεγαλύτερης διάρκειας.

Το παρόν δοκιμαστικό σχέδιο αποτελεί μέρος μιας δέσμης μέτρων ύψους 500 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2025-2027 και της ευρύτερης πρωτοβουλίας «Επιλέξτετην Ευρώπη»για να καταστεί η Ευρώπη μαγνήτης για τους ερευνητές, την οποία παρουσίασε η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν την περασμένη εβδομάδα. Η πρωτοβουλία επικεντρώνεται σε τρεις στόχους: διατήρηση της επιστήμης ελεύθερης και ανοικτής, επένδυση σε ταλέντα και επιτάχυνση της καινοτομίας στην Ευρώπη.

Μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ΕΣΕ), οι ερευνητές που μετεγκαθίστανται στην Ευρώπη λαμβάνουν ήδη συμπληρωματική ενίσχυση πέραν της επιχορήγησής τους, η οποία πρόσφατα διπλασιάστηκε. Επιπλέον, μια νέα επταετής «υπερεπιχορήγηση» στο πλαίσιο του ΕΣΕ θα προσφέρει μακροπρόθεσμη στήριξη σε κορυφαία ταλέντα.

Βασικές πτυχές του προγράμματος εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για το 2025:

Υλοποίηση των προτεραιοτήτων της ΕΕ: Η έρευνα και η καινοτομία (R&I) βρίσκονται στο επίκεντρο των προτεραιοτήτων της ΕΕ – από την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της άμυνας και της ασφάλειας έως τη βελτίωση της ζωής των πολιτών. Το πρόγραμμα εργασίας για το 2025 θα χρηματοδοτήσει ψηφιακές και διαστημικές τεχνολογίες, θα στηρίξει πράσινα έργα και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στοχεύει επίσης στο οργανωμένο έγκλημα και την τρομοκρατική απειλή, συμβάλλοντας παράλληλα στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και στη μείωση του ενεργειακού κόστους. Περισσότερα από 663 εκατ. ευρώ θα επενδυθούν στις πέντε αποστολές της ΕΕ.

Επιτάχυνση των κλιματικών και ψηφιακών στόχων: Για να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος στον κόσμο έως το 2050, η ΕΕ κατευθύνει το 35 % της χρηματοδότησης του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» προς κλιματικούς στόχους. Στο πρόγραμμα εργασίας για το 2025, το 35 % του προϋπολογισμού διατίθεται για τη δράση για το κλίμα και το 8,8 % για τη βιοποικιλότητα. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται 1,14 δισ. ευρώ για έργα στους τομείς του κλίματος, της ενέργειας και των μεταφορών και 833 εκατ. ευρώ για τα τρόφιμα, τη βιοοικονομία, τους φυσικούς πόρους, τη γεωργία και το περιβάλλον. Ταυτόχρονα, το 36 % της χρηματοδότησής του από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» στηρίζει την ψηφιακή μετάβαση, με 1,6 δισ. ευρώ να προορίζονται για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.

Έρευνα και καινοτομία στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας: Το πρόγραμμα εργασίας για το 2025 αποσκοπεί στη στήριξη του μετασχηματισμού της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, εστιάζοντας σε οφέλη όπως καθαρότερες και ανταγωνιστικότερες λύσεις μεταφορών. Υποστηρίζει την ανάπτυξη ηλεκτρικών οχημάτων επόμενης γενιάς με συσσωρευτή, προηγμένων τεχνικών κατασκευής εξαρτημάτων αυτοκινήτων, ψηφιοποίησης οχημάτων, κυβερνοασφάλειας και πρακτικών κυκλικής οικονομίας. Επιπλέον, προωθεί τη δημιουργία έξυπνων και ανθεκτικών συστημάτων κινητικότητας.

Απλούστευση της εφαρμογής: Η Επιτροπή έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια απλούστευσης με το πρόγραμμα εργασίας για το 2025, ώστε να καταστεί πιο προσιτό και φιλικό προς τον χρήστη. Οι συντομότερες περιγραφές θεμάτων και η χρήση πιο ανοικτών θεμάτων θα δώσουν στους αιτούντες μεγαλύτερη ελευθερία να προτείνουν διαφορετικές οδούς για καινοτόμα αποτελέσματα. Κατά περίπτωση, η ευρύτερη χρήση απλουστευμένων επιλογών κόστους, όπως οι κατ’ αποκοπή επιχορηγήσεις που αντιπροσωπεύουν το 35 % του συνολικού προϋπολογισμού, καταργεί τις περιττές απαιτήσεις χρηματοοικονομικής αναφοράς για τους δικαιούχους. 29 θέματα δύο σταδίων θα επιτρέψουν στους αιτούντες να υποβάλουν πρώτα συντομότερες προτάσεις και να καταρτίσουν πλήρεις προτάσεις μόνο εάν επιλεγούν για το δεύτερο στάδιο. Αυτό θα μειώσει τον διοικητικό φόρτο για τους αιτούντες.

Στήριξη ταλέντων: Επενδύοντας σε ταλέντα, το πρόγραμμα αντιμετωπίζει τη διαρροή εγκεφάλων και προωθεί ένα ζωντανό ερευνητικό τοπίο. Το πιλοτικό πρόγραμμα «Επιλέξτε την Ευρώπη για την Επιστήμη», στο πλαίσιο των δράσεων MSCA, θα επενδύσει 22,5 εκατ. ευρώ για την προσέλκυση και τη διατήρηση πολλά υποσχόμενων νέων ταλέντων στην Ευρώπη. Το δοκιμαστικό σχέδιο θα προσφέρει μεγαλύτερη στήριξη και ευκαιρίες στους ερευνητές που βρίσκονται στην αρχή της σταδιοδρομίας τους, συμπεριλαμβανομένων ανταγωνιστικών επιδομάτων και συμβάσεων μεγαλύτερης διάρκειας. Θα συγχρηματοδοτήσει μεταδιδακτορικές υποτροφίες που παρέχουν στους ερευνητές εξαιρετικές ευκαιρίες έρευνας, διδασκαλίας ή διαχείρισης.

Αναζωογόνηση των ευρωπαϊκών γειτονιών: Από το 2025 έως το 2027, ο μηχανισμός του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους (NEB) είναι το πρώτο πολυετές χρηματοδοτικό εργαλείο για καινοτόμα έργα, ώστε οι χώροι διαβίωσης της Ευρώπης να καταστούν πιο βιώσιμοι, συμπεριληπτικοί και όμορφοι για όλους. Για το 2025, η πρόσκληση υποβολής προτάσεων του μηχανισμού NEB, η οποία θα ανοίξει αύριο, διαθέτει ειδικό προϋπολογισμό ύψους 118,4 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη». Το ήμισυ της χρηματοδότησης —περίπου 63 εκατ. ευρώ— θα χρηματοδοτήσει έργα επίδειξης που καταδεικνύουν τον τρόπο εφαρμογής του ΝΕΒ στο τοπικό περιβάλλον, για παράδειγμα με αναγεννητικό σχεδιασμό. Το άλλο ήμισυ θα επικεντρωθεί στη βασική έρευνα, καθώς και σε άλλες υποστηρικτικές δράσεις.

Στήριξη Ουκρανών ερευνητών: Το πρόγραμμα ενθαρρύνει όλους τους αιτούντες να δημιουργήσουν ευκαιρίες για επιστήμονες και οργανώσεις που πλήττονται από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας. Η στήριξη θα συνεχιστεί για το Γραφείο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» στην Ουκρανία, το οποίο οικοδομεί ισχυρότερα ερευνητικά δίκτυα ΕΕ-Ουκρανίας και στηρίζει την πρόσβαση των Ουκρανών ερευνητών στη χρηματοδότηση της ΕΕ. Μέσω της πρωτοβουλίας MSCA4Ukraine, 10 εκατ. ευρώ από τις δράσεις MSCA θα διατεθούν σε Ουκρανούς ερευνητές. Όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, το πρόγραμμα θα βοηθήσει επίσης τους επιστήμονες να επιστρέψουν και θα συμβάλει στην ανοικοδόμηση της έρευνας και της καινοτομίας στην Ουκρανία.

Στήριξη των ερευνητών της Γάζας: Το πρόγραμμα εργασίας για το 2025 προσφέρει άμεση στήριξη στους ερευνητές της Γάζας μέσω ενός εικονικού κόμβου ερευνητικής συνεργασίας, ο οποίος θα παρέχει καθοδήγηση, ευκαιρίες συνεργασίας και πρόσβαση σε ακαδημαϊκούς πόρους στους ερευνητές της Γάζας. Θα εντοπίσει και θα συνδέσει τους ερευνητές της Γάζας με υφιστάμενες περιφερειακές και τοπικές πρωτοβουλίες, δυνητικούς δικαιούχους και ενδιαφερόμενα μέρη που θα μπορούσαν να παράσχουν στήριξη.

Επόμενα βήματα

Οι πρώτες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων θα ανοίξουν στις 15 Μαΐου στη δικτυακή πύλη της Επιτροπής για τις χρηματοδοτήσεις και τους διαγωνισμούς.

Προβλέπεται περαιτέρω απλούστευση του προγράμματος εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2026-27.

Ιστορικό

Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» είναι το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ ύψους 93,5 δισ. ευρώ που θα διαρκέσει από το 2021 έως το 2027. Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης του προγράμματος διατίθεται βάσει ανταγωνιστικών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, οι οποίες καθορίζονται σε προγράμματα εργασίας που περιγράφουν τους στόχους και συγκεκριμένους θεματικούς τομείς. Το πρόγραμμα εργασίας περιλαμβάνει επίσης τους εφαρμοστέους κανόνες, όπως τους τυποποιημένους όρους παραδεκτού και τα κριτήρια επιλεξιμότητας, τα κριτήρια επιλογής και ανάθεσης.

Το πρόγραμμα εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για το 2025 βασίζεται στο στρατηγικό σχέδιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2025-2027, το οποίο εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2024, δημιουργήθηκε από κοινού από τις υπηρεσίες της Επιτροπής και σχεδιάστηκε από κοινού με τα κράτη μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και περισσότερα από 2 000 ενδιαφερόμενα μέρη και πολίτες. Οι παρατηρήσεις των ενδιαφερόμενων μερών για το πρόγραμμα εργασίας του 2025 συγκεντρώθηκαν επίσης μέσω μιας ευκαιρίας υποβολής παρατηρήσεων που άνοιξε τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2024.