Ελλείψεις δεξιοτήτων στην ΕΕ: Ποια είναι η διαφορά με τις επιχειρήσεις εκτός ΕΕ και πώς να προσαρμοστούν;

11/11/2024

Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι μεγάλο μέρος των εργοδοτών της ΕΕ αναφέρουν συνεχείς δυσκολίες στην εξεύρεση εργαζομένων με τις απαραίτητες δεξιότητες. Η έλλειψη δεξιοτήτων μπορεί να περιορίσει την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων και να παρεμποδίσει την ανταγωνιστικότητα. Επιπλέον, τα προβλήματα στην εξεύρεση κατάλληλων εργαζομένων μπορεί να συνεπάγονται μεγάλη επένδυση πόρων στη διαδικασία πρόσληψης, απομακρύνοντάς τους από άλλες πιο παραγωγικές δραστηριότητες.

Για την αντιμετώπιση της έλλειψης προσωπικού στην ΕΕ, οι εταιρείες στρέφονται σε βραχυπρόθεσμες συμβάσεις, ψηφιακές τεχνολογίες ή παύση ορισμένων δραστηριοτήτων. Η παροχή περαιτέρω κατάρτισης στο προσωπικό φαίνεται να φέρνει αποτελέσματα για τις μεγάλες εταιρείες, αλλά αποτυγχάνει να επιλύσει ζητήματα για τις ΜΜΕ, σύμφωνα με την ανάλυση του ΚΚΕρ.

Ελλείψεις δεξιοτήτων στην ΕΕ έναντι τρίτων χωρών

Χρησιμοποιώντας στοιχεία από έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που διεξήχθη το δεύτερο εξάμηνο του 2023 και συλλέχθηκαν πληροφορίες για περισσότερες από 19,350 εταιρείες, το πρώτο σημείωμα πολιτικής — Τα κράτη μέλη της ΕΕ υποφέρουν από ελλείψεις δεξιοτήτων περισσότερο από άλλες χώρες; — Εξετάζει τις διαφορές στην έκταση των ελλείψεων δεξιοτήτων μεταξύ επιχειρήσεων εντός και εκτός της ΕΕ (δηλαδή, Καναδάς, Ισλανδία, Ιαπωνία, Νορβηγία, Βόρεια Μακεδονία, Ελβετία, Türkiye, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ). Η ανάλυση βασίζεται σε δείκτες που αποτυπώνουν τις αντιλήψεις των εργοδοτών για τις ελλείψεις δεξιοτήτων.

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις της ΕΕ αντιλαμβάνονται περισσότερες δυσκολίες όσον αφορά την πρόσληψη προσωπικού με επαρκείς δεξιότητες από ό,τι συγκρίσιμες επιχειρήσεις εκτός της ΕΕ. Συγκεκριμένα, η πιθανότητα μια επιχείρηση στην ΕΕ να δυσκολευτεί πολύ να προσλάβει προσωπικό με τις κατάλληλες δεξιότητες εκτιμάται, κατά μέσο όρο, σε 40,6 %, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για μια επιχείρηση εκτός της ΕΕ είναι 29,2 %.

Οι επιχειρήσεις της ΕΕ είναι επίσης πιθανότερο να αναφέρουν προβλήματα όσον αφορά την πλήρωση θέσεων εργασίας για κατόχους μεταπτυχιακών ή διδακτορικών τίτλων και την πρόσληψη εμπειρογνωμόνων Ε & Α σε σχέση με τους ομολόγους τους εκτός ΕΕ. Το εύρημα αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένης της σημαντικής συμβολής των ατόμων υψηλής ειδίκευσης στην ενίσχυση της καινοτομίας και της οικονομικής ανάπτυξης.

Αντιμετώπιση των ελλείψεων δεξιοτήτων: στρατηγικές και αντίκτυπος

Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ελλείψεων δεξιοτήτων, απαιτούνται μακροπρόθεσμες στρατηγικές που συνεπάγονται αλλαγές στις βιομηχανικές πολιτικές, ενεργά προγράμματα για την αγορά εργασίας και προγράμματα κατάρτισης. Εν τω μεταξύ, βραχυπρόθεσμα, είναι σημαντικό να διερευνηθεί η επιτυχία των στρατηγικών που εφαρμόζουν οι εταιρείες για την προσαρμογή των δραστηριοτήτων τους ενόψει της έλλειψης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

Το ζήτημα αυτό εξετάζεται σε ένα άλλο σημείωμα πολιτικής, με τίτλο «Προσαρμογή στις ελλείψεις δεξιοτήτων: ποιες στρατηγικές πρέπει να ακολουθήσουμε; με βάση τα στοιχεία της προαναφερθείσας έρευνας του Ευρωβαρόμετρου.

Μια πιθανή στρατηγική είναι να επενδύσουμε στην κατάρτιση του υπάρχοντος προσωπικού. Ένα άλλο είναι η πρόσληψη προσωρινά απασχολούμενων ή η ανάθεση της εργασίας τους σε άλλες εταιρείες. Σε ορισμένους τομείς (π.χ. μεταποίηση), οι εργοδότες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις δεξιοτήτων, βασιζόμενοι ολοένα και περισσότερο στις ψηφιακές τεχνολογίες. Τέλος, για ορισμένες επιχειρήσεις, η έλλειψη κατάλληλων εργαζομένων μπορεί να οδηγήσει στην εγκατάλειψη συγκεκριμένων γραμμών παραγωγής ή/και στην απόσυρση από ορισμένους τομείς δραστηριότητας.

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η χρήση βραχυχρόνιων συμβάσεων εργασίας και/ή υπεργολαβίας, η αυξημένη εξάρτηση από ψηφιακές τεχνολογίες και η εγκατάλειψη ορισμένων γραμμών προϊόντων και/ή τομέων δραστηριότητας αποτελούν μέτρα που βοήθησαν τις επιχειρήσεις να αντισταθμίσουν τον αρνητικό αντίκτυπο των ελλείψεων δεξιοτήτων στον κύκλο εργασιών τους. Ενώ η κατάρτιση και η αναβάθμιση των δεξιοτήτων του υφιστάμενου προσωπικού θεωρείται επιτυχής στρατηγική για τις μεγάλες επιχειρήσεις, αυτό δεν ισχύει για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ).

Αυτό φαίνεται να υποδηλώνει ότι οι ΜΜΕ αντιμετωπίζουν διάφορες προκλήσεις, όπως χρονικούς περιορισμούς ή δημοσιονομικούς περιορισμούς που ενδέχεται να καταστήσουν τις επενδύσεις και τις προσπάθειές τους για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων λιγότερο αποτελεσματικές από τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Σε μια προσπάθεια να αυξηθεί το ποσό και η ποιότητα της κατάρτισης που παρέχεται από τις ΜΜΕ, ο συντάκτης της σύντομης έκθεσης συνιστά πρόσθετα μέτρα για τη μείωση του κόστους της κατάρτισης για τις ΜΜΕ, την ευαισθητοποίηση των διευθυντικών στελεχών των ΜΜΕ σχετικά με τη σημασία και τα οφέλη της επανεκπαίδευσης του υφιστάμενου προσωπικού και την προώθηση συνεργατικών πρωτοβουλιών μάθησης μεταξύ των ΜΜΕ.

Τέλος, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι τον Μάρτιο του 2024 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των ελλείψεων δεξιοτήτων, το οποίο περιλαμβάνει συνεργασία με τα κράτη μέλη και τους κοινωνικούς εταίρους. Το παρόν σχέδιο δράσης αποτελεί μέρος της στρατηγικής της ΕΕ για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της και την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητάς της.