Είναι επιτυχή τα προγράμματα κατάρτισης όσον αφορά τη βελτίωση των επιδόσεων της αγοράς εργασίας;
Τα προγράμματα κατάρτισης είναι το συνηθέστερα χρησιμοποιούμενο είδος πολιτικής για την αγορά εργασίας. Σε επίπεδο ΕΕ, το 2020 το μερίδιο των δαπανών της πολιτικής για την αγορά εργασίας που διατέθηκαν σε προγράμματα κατάρτισης ήταν περίπου 28%, ενώ σε αρκετές χώρες της ΕΕ (δηλαδή στην Αυστρία, την Κύπρο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Φινλανδία) το αντίστοιχο ποσοστό υπερέβαινε το 50%.
Επιπλέον, κατά την περίοδο 2021-2027, η ΕΕ διαθέτει περίπου 150 δισ. ευρώ για να βοηθήσει άτομα, επιχειρήσεις, εκπαιδευτικά ιδρύματα και άλλους να αποκτήσουν την εκπαίδευση και τις δεξιότητες που απαιτούνται για μια ευημερούσα και ανταγωνιστική ευρωπαϊκή οικονομία.
Για να συμβάλει στην καλύτερη δυνατή επένδυση πόρων, το ΚΚΕρ επανεξέτασε την υφιστάμενη σχετική έρευνα και ανέλυσε την αποτελεσματικότητα των διαφόρων προγραμμάτων για την ενίσχυση της εκπαίδευσης και της ανάπτυξης δεξιοτήτων.
Η σύνοψη πολιτικής για τα προγράμματα κατάρτισης στην αγορά εργασίας στην ΕΕ: Τα πορίσματα και τα διδάγματα πολιτικής από μια μετα-ανάλυση συνοψίζουν τα ερευνητικά πορίσματα περισσότερων από 100 μελετών αξιολόγησης προγραμμάτων κατάρτισης που υλοποιήθηκαν σε 20 χώρες της ΕΕ μεταξύ 1980 και 2020.
Αυξάνει η κατάρτιση τα αποτελέσματα των συμμετεχόντων στην αγορά εργασίας; Για ποια ομάδα ατόμων, όσον αφορά το φύλο, την ηλικία και άλλα χαρακτηριστικά, λειτουργεί καλύτερα η κατάρτιση; Έχει βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων κατάρτισης με την πάροδο του χρόνου; Αυτά ήταν μερικά από τα ερευνητικά ερωτήματα που διερεύνησε το ΚΚΕρ. Εδώ παρατίθενται ορισμένα από τα κύρια πορίσματα σχετικά με τα προγράμματα κατάρτισης:
- Μέτρια, χρονικά εξαρτώμενη αποτελεσματικότητα: τα προγράμματα κατάρτισης παρουσίασαν μετρίως θετικά αποτελέσματα στην αγορά εργασίας, με σημαντικές επιπτώσεις να εμφανίζονται 1–2 έτη μετά το πρόγραμμα και να κορυφώνονται μετά από 2+ έτη. Τα βραχυπρόθεσμα κέρδη (εντός ενός έτους) ήταν λιγότερο έντονα.
- Καμία βελτίωση με την πάροδο του χρόνου: αντίθετα με τις προσδοκίες, τα πρόσφατα προγράμματα δεν ήταν πιο αποτελεσματικά από τα παλαιότερα, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να μάθουν περισσότερα για τα προγράμματα κατάρτισης και τον αντίκτυπό τους.
- Οι περισσότεροι μακροχρόνια άνεργοι λαμβάνουν παροχές: οι μακροχρόνια άνεργοι που συμμετείχαν στα προγράμματα σημείωσαν τα ισχυρότερα θετικά αποτελέσματα, τονίζοντας τον ρόλο της κατάρτισης στην επανένταξη.
- Διάρκεια vs. ποιότητα. Η μεγαλύτερη κατάρτιση (9+ μήνες) δεν εξασφάλισε καλύτερα αποτελέσματα από τα μικρότερα προγράμματα, υπογραμμίζοντας τη σημασία άλλων χαρακτηριστικών, όπως το περιεχόμενο, οι μέθοδοι παράδοσης και η ποιότητα των εκπαιδευτών.
- Ουδετερότητα ως προς το φύλο και την ηλικία: δεν διαπιστώθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στα αποτελέσματα με βάση το φύλο, ενώ τα στοχευμένα κατά ηλικία προγράμματα (π.χ. για τους νέους) ήταν λιγότερο αποτελεσματικά από τα μη στοχευμένα.
Η έρευνα του ΚΚΕρ μπορεί να καθοδηγήσει την ανάπτυξη και την εφαρμογή πολιτικών που συνδέονται με την πρωτοβουλία της ΕΕ για την Ένωση Δεξιοτήτων. Η σύνοψη πολιτικής επιβεβαιώνει τη σημασία των προγραμμάτων κατάρτισης για την κάλυψη των εξελισσόμενων αναγκών της αγοράς εργασίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκύπτουν από την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση. Τα ευρήματα συνηγορούν υπέρ της μακροπρόθεσμης δέσμευσης και προσαρμοστικότητας:
- Εκτεταμένες περίοδοι αξιολόγησης: οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να αποφεύγουν τις πρόωρες αξιολογήσεις της επιτυχίας του προγράμματος, καθώς οι επιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να υλοποιηθούν.
- Εξατομικευμένη στήριξη των ευάλωτων ομάδων: η ιδιαίτερη έμφαση στους μακροχρόνια ανέργους και τα μειονεκτούντα άτομα (π.χ. μετανάστες, πρόσφυγες) θα μπορούσε να αποφέρει υψηλότερες αποδόσεις.
- Μεγαλύτερη προσοχή στον σχεδιασμό του προγράμματος: η ιεράρχηση ευέλικτων και χωρίς αποκλεισμούς μοντέλων κατάρτισης έναντι παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ηλικία μπορεί να ενισχύσει τη συμμετοχή και τα αποτελέσματα.
Για τη στήριξη της προσέγγισης της Ένωσης Δεξιοτήτων της ΕΕ που συνδυάζει πολιτικές εκπαίδευσης, κατάρτισης και απασχόλησης για υψηλότερη ανταγωνιστικότητα, το ΚΚΕρ έχει ανοίξει διάφορους άξονες έρευνας. Μόλις καταστούν διαθέσιμα τα αποτελέσματα, το ΚΚΕρ θα δημοσιεύσει τα πορίσματά του σύμφωνα με την πολιτική του για την ανοικτή πρόσβαση (το 95% της έρευνας του ΚΚΕρ είναι ανοικτή πρόσβαση).