Βελτίωση της συλλογής δεδομένων σχετικά με τη βιωσιμότητα
Οι νέοι κανόνες για το δίκτυο δεδομένων για τη βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων (FSDN) εγκρίθηκαν από την Επιτροπή, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση της ανάλυσης για τη στήριξη ενός πιο βιώσιμου γεωργικού τομέα και της στοχευμένης χάραξης πολιτικής με βάση τα δεδομένα. Από το 2025, τα κράτη μέλη θα συλλέγουν νέα δεδομένα σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης, τα οποία θα παρέχουν μια πληρέστερη κατανόηση της βιωσιμότητας της γεωργίας και της οικονομικής, περιβαλλοντικής και κοινωνικής της διάστασης.
Το νέο FSDN βασίζεται στο μακροχρόνιο Δίκτυο Γεωργικής Λογιστικής Πληροφόρησης (ΔΓΛΠ), το οποίο έχει παράσχει πολύτιμες πληροφορίες για την οικονομία των γεωργικών εκμεταλλεύσεων για σχεδόν έξι δεκαετίες. Το ΔΓΛΠ αποτελεί μοναδική πηγή μικροοικονομικών και λογιστικών δεδομένων που προέρχονται κάθε χρόνο από περισσότερες από 80000 γεωργικές εκμεταλλεύσεις της ΕΕ και πλέον θα προστεθούν στο νέο FSDN δεδομένα βιωσιμότητας για περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα.
Η αναβάθμιση στο FSDN είναι αποτέλεσμα της στενής συνεργασίας με τα κράτη μέλη, τα οποία συνεργάστηκαν με την Επιτροπή για την ανάπτυξη ενός πλαισίου που θα ανταποκρίνεται στην ανάγκη για αξιόπιστα δεδομένα, διασφαλίζοντας παράλληλα την ομαλή εφαρμογή και ελαχιστοποιώντας την επιβάρυνση για τους γεωργούς και τις εθνικές διοικήσεις.
Επιπλέον, το FSDN θα διευκολύνει την πρόσβαση και τη χρήση πληροφοριών από διαφορετικές πηγές, σύμφωνα με την αρχή της «συλλογής μία φορά, επαναχρησιμοποίησής τους πολλές φορές». Αυτό θα συμβάλει στη μείωση του φόρτου εργασίας για τους γεωργούς και τις εθνικές διοικήσεις τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο. Επιπλέον, θα παράσχει μια πληρέστερη εικόνα και θα επιτρέψει τη λήψη καλύτερα ενημερωμένων αποφάσεων, συγκεντρώνοντας πληροφορίες από το ΔΒΑ, τα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ και το ΟΣΔΕ σχετικά με τις γεωργικές πρακτικές, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τις οικονομικές επιδόσεις μεταξύ άλλων θεμάτων.
Η υλοποίηση του FSDN δημιουργεί νέες ευκαιρίες για την καλύτερη ανάλυση των επιδόσεων βιωσιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, τόσο για τους γεωργούς που συμμετέχουν στο δίκτυο όσο και για άλλους μη συμμετέχοντες γεωργούς (που εξακολουθούν να βασίζονται σε δεδομένα ΔΓΛΠ/ΔΓΛΠ), προωθώντας έτσι έναν πιο βιώσιμο και ανταγωνιστικό γεωργικό τομέα. Οι συστάσεις του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ αναγνωρίζουν τη σημασία του νέου ΔΒΑ για την αξιολόγηση των δεικτών βιωσιμότητας, τις μεθόδους συλλογής δεδομένων, την παρακολούθηση της βιωσιμότητας σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης και τη συμβολή στο μελλοντικό σύστημα συγκριτικής αξιολόγησης της ΕΕ.
Για να εξασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση στο νέο πλαίσιο συλλογής δεδομένων, ο κανονισμός εισάγει μια σταδιακή προσέγγιση εφαρμογής, η οποία επιτρέπει στα κράτη μέλη να προσαρμόζουν σταδιακά τα συστήματα και τις διαδικασίες τους με την πάροδο του χρόνου. Επιπλέον, ο κανονισμός περιλαμβάνει ρήτρα αναθεώρησης, η οποία θα επιτρέψει στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να επανεξετάσουν και να προσαρμόσουν το πλαίσιο, ανάλογα με τις ανάγκες, λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα των πρώτων ετών εφαρμογής. Η μετάβαση στο FSDN υποστηρίζεται από σημαντικούς πρόσθετους πόρους, οι οποίοι χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, με τη μορφή εφάπαξ συνεισφοράς στο κόστος σύστασης ύψους 50 εκατ. EUR, η οποία θα διατεθεί στα κράτη μέλη στα τέλη του 2024 για να διευκολυνθεί η ομαλή εφαρμογή. Επιπλέον, η ετήσια εν εξελίξει χρηματοδότηση της ΕΕ θα αυξηθεί, για τη στήριξη της ετήσιας λειτουργίας και συντήρησης του FSDN, και μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί από τα κράτη μέλη για την παροχή κινήτρων στους γεωργούς για τη συμμετοχή τους, εφόσον το επιθυμούν.
Ιστορικό
Τον Ιούνιο του 2022, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για νέο πλαίσιο συλλογής δεδομένων για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1217/2009 του Συμβουλίου. Μετά τη θετική ψηφοφορία από την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 17 Οκτωβρίου 2023 και την έγκριση από το Συμβούλιο στις 13 Νοεμβρίου 2023, ο κανονισμός (ΕΕ) 2023/2674 σχετικά με τη μετατροπή του ΔΓΛΠ σε ΔΒΑΝ (βασική πράξη FSDN) δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ στις 29 Νοεμβρίου 2023. Η βασική πράξη του FSDN θεσπίζει τον κατάλογο των οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών θεμάτων που πρέπει να καλύπτονται από τη συλλογή δεδομένων.
Τα δεδομένα του FSDN θα στηρίξουν την ανάπτυξη τεκμηριωμένων και βασιζόμενων στις επιδόσεις πολιτικών, καθώς και την ανάλυση των γεωργικών τομέων στα κράτη μέλη και στην Ένωση συνολικά, υπολογίζοντας την πρόοδο και παρέχοντας πολύτιμη καθοδήγηση στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Το FSDN θα συμβάλει στην ανάλυση των ενισχυμένων οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών διαστάσεων της ΚΓΠ, στη βελτίωση των συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τους γεωργούς και στη διαφάνεια και δικαιοσύνη της αλυσίδας εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων διατροφής.
Παράλληλα, ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2024/2499, που εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2024, προβλέπει σημαντική χρηματοδοτική συνεισφορά στις δαπάνες σύστασης των κρατών μελών που σχετίζονται με τη μετάβαση.
Το παράγωγο δίκαιο ήταν απαραίτητο για την αποσαφήνιση ορισμένων λεπτομερειών για την πλήρη εφαρμογή του νέου δικτύου δεδομένων. Τον Μάρτιο του 2024, η Επιτροπή εξέδωσε τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2024/1417, συμπεριλαμβανομένων κανόνων για τον καθορισμό του ετήσιου εισοδήματος, την τήρηση ανάλυσης βιωσιμότητας και την πρόσβαση σε δεδομένα για ερευνητικούς σκοπούς.
Στη συνέχεια, η Επιτροπή υπέβαλε εκτελεστικό κανονισμό στην επιτροπή FSDN στις 30 Σεπτεμβρίου 2024, ο οποίος έλαβε θετική ψήφο από τα κράτη μέλη. Παρέχει τον λεπτομερή ορισμό των μεταβλητών, των μεθόδων για την επιλογή του δείγματος, των διατάξεων για την κοινοχρησία δεδομένων και των χρηματοδοτικών κατανομών.