Αποκατάσταση του LIFE στα μολυσμένα αποθέματα νερού της Ευρώπης
Τα αποθέματα νερού σε ολόκληρη την ΕΕ μολύνονται όλο και περισσότερο από επικίνδυνες χημικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων των βαρέων μετάλλων, των φαρμάκων και των φυτοφαρμάκων.
Το πιο ανησυχητικό από όλα είναι ότι μια ομάδα εξαιρετικά τοξικών υπερφθοριωμένων και πολυφθοριωμένων αλκυλιωμένων ουσιών (PFAS) — ευρύτερα γνωστή ως «για πάντα χημικές ουσίες» — είναι γνωστό ότι συνιστά απειλή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
Οι γεωργικές απορροές, οι διαρροές χώρων υγειονομικής ταφής και οι βιομηχανικές απορρίψεις προσθέτουν όλα στην πρόκληση.
Η αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού αυξάνει την πίεση για καθαρισμό. Πρόσφατα ευρήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι το 69% των Ευρωπαίων θεωρούν τη ρύπανση ως την κύρια απειλή που συνδέεται με το νερό και ότι μόνο το 37% των επιφανειακών υδάτων της Ευρώπης βρίσκονται σε υγιή οικολογική κατάσταση. Μόνο το κόστος καθαρισμού της ρύπανσης από θρεπτικές ουσίες ανέρχεται σε 75 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Με περίπου 100 000 τοποθεσίες μολυσμένες με PFAS σε ολόκληρη την Ευρώπη, ο αγώνας δρόμου συνεχίζεται για την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων. Βήμα προς τα εμπρός LIFE SOuRCE, έργο ύψους 2,8 εκατ. ευρώ, πενταετούς διάρκειας, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2026.
Με έμφαση στη νέα, οικονομικά αποδοτική και εύκολα αναπαραγώγιμη τεχνολογία, το LIFE SOuRCE δημιούργησε χώρους επίδειξης στην Ισπανία και τη Σουηδία για τη δοκιμή διαφορετικών μεθόδων αποκατάστασης. «Η νέα οδηγία της ΕΕ για το πόσιμο νερό περιλαμβάνει όρια για τη συγκέντρωση των PFAS και για τη συμμόρφωση με τις νέες τεχνολογίες θα απαιτηθούν», λέει η Laura del Val., ερευνητής με συντονιστή του έργου Eurecat. «Το σημαντικότερο είναι ότι, όταν ολοκληρωθεί το έργο, η τεχνολογία θα είναι έτοιμη για εμπορική χρήση.»
Ένα άλλο έργο που αποσκοπεί στον καθαρισμό των ευρωπαϊκών αποθεμάτων νερού είναι το LIFE REMEMBRANCE, το οποίο όχι μόνο απολυμαίνει το πόσιμο νερό που έχει μολυνθεί από PFAS και άλλους αναδυόμενους ρύπουςαλλά για την ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση πολύτιμων μεμβρανών κοίλων ινών (HFM) —που χρησιμοποιούνται ευρέως σε βιοϊατρικά φίλτρα και φίλτρα νερού— οι οποίες επί του παρόντος απορρίπτονται και αποτεφρώνονται.
«Το έργο συγχωνεύει τη βιομηχανική εμπειρογνωσία με την περιβαλλοντική καινοτομία για την παροχή ενός κυκλικού μοντέλου καθαρισμού των υδάτων», εξηγεί η Letizia Bocchi του εταίρου του έργου Medica. «Μια βασική καινοτομία έγκειται στην επαναχρησιμοποίηση απορριμμάτων παραγωγής υψηλής ποιότητας —μερίδια μεμβρανών κοίλων ινών που παράγονται κατά τη διάρκεια της κατασκευής— τα οποία επαναχρησιμοποιούνται ως λειτουργικά συστατικά σε φίλτρα νερού. Η προσέγγιση αυτή μειώνει τα βιομηχανικά απόβλητα, επιτρέποντας παράλληλα την απομάκρυνση των αναδυόμενων ρύπων από τα ύδατα, συμβάλλοντας τόσο στην προστασία του περιβάλλοντος όσο και στην αποδοτική χρήση των πόρων.»
Το έργο ύψους 2,2 εκ. ευρώ, το οποίο ολοκληρώνεται επίσης το επόμενο έτος, έχει δημιουργήσει ένα Εργαστήριο Ζωντανού Νερού στη Φερράρα της Ιταλίας, όπου η ομάδα δοκιμάζει τρόπους για την εξαγωγή μικρορύπων από το νερό που αντλείται από τον ποταμό Πάδο πριν χρησιμοποιηθεί για πόση. «Είναι προνόμιο για εμάς τους ερευνητές να παρακολουθούμε αυτή τη νέα τεχνολογία, η οποία αναπτύχθηκε στα εργαστήριά μας και μετατράπηκε σε πραγματικό εργοστάσιο», λέει η ερευνήτρια Manuela Melucci.από τον εταίρο του έργου CNR-ISOF. «Είμαστε επίσης σε θέση να συμβάλουμε στην επικύρωσή της προς όφελος όλων των πολιτών.»
«Το έργο αυτό αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων μας από χημική άποψη», προσθέτει η Irene Priolo, αντιπρόεδρος της περιφέρειας Emilia Romagna της Ιταλίας, στην οποία βασίζεται το δοκιμαστικό σχέδιο. «Είναι σημαντικό διότι έχει επιτύχει τον συνδυασμό της κυκλικής οικονομίας και της επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων υψηλής αξίας.»
Τόσο το LIFE SOuRCE όσο και το LIFE REMEMBRANCE στηρίζουν τη νέα στρατηγική για την ανθεκτικότητα των υδάτων του 2025, καθώς και την οδηγία-πλαίσιο της ΕΕ για τα ύδατα, την οδηγία για το πόσιμο νερό, τον κανονισμό REACH, την οδηγία για τις ουσίες προτεραιότητας, την οδηγία για τα υπόγεια ύδατα, την οδηγία για τα αστικά λύματα, τη στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος με ορίζοντα το 2030 και τον κανονισμό της ΕΕ για τους έμμονους οργανικούς ρύπους, καθώς και τους ευρύτερους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.